Democratische Republiek Congo
In de Democratische Republiek Congo doen we er alles aan om de grootste uitbraken van mazelen en ebola in de geschiedenis van het land onder controle te krijgen, maar we blijven ook inzetten op de vele andere gezondheidsbehoeften.
In 2019 had Artsen Zonder Grenzen teams in 21 van de 26 provincies in Congo. We boden er tal van diensten aan, van basisgezondheidszorg tot gespecialiseerde zorg, onder andere nutritionele zorg, vaccinaties, chirurgie, pediatrie, verzorging van slachtoffers van seksueel geweld en behandelingen en preventieactiviteiten voor hiv/aids, tuberculose, mazelen, cholera en ebola.
De grootste mazelenepidemie ooit
De grootste mazelenuitbraak ooit teistert de Democratische Republiek Congo al sinds midden 2018 en in juni 2019 riep de Congolese regering ze uit tot nationale epidemie. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie liepen in 2019 meer dan 310.000 Congolezen een mazelenbesmetting op, meer dan 6.000 mensen stierven aan de ziekte. Artsen Zonder Grenzen heeft in 16 provincies lokale activiteiten voor epidemiologisch toezicht, grootschalige vaccinatiecampagnes en de behandeling van ernstige mazelenslachtoffers ondersteund: in Noord- en Zuid-Kivu, Bas-Uélé, Kasai, Kasai Central, Kwilu, Mai-Ndombe, Zuid-Ubangi, Tshopo, Tshuapa, Ituri, Kongo Central en in de vier provincies van het vroegere Katanga. Onze teams hebben meer dan 679.500 kinderen gevaccineerd en ongeveer 48.000 kinderen in onze centra behandeld.
Mazelen is een ziekte die door vaccinatie voorkomen kan worden, maar omdat niet in alle gezondheidszones routinevaccinaties worden voorzien en de extra campagnes pas laat op gang kwamen, kon deze mazelenuitbraak zo’n grote omvang aannemen. In Congo zijn maar weinig mensen tegen mazelen beschermd omdat er een gebrek is aan zowel vaccins als vaccinatoren en omdat de toegang tot gezondheidsvoorzieningen er beperkt is. Daarbovenop komen logistieke problemen, bijvoorbeeld transport. De uitbraak viel ook samen met de ebola-epidemie en dat maakte het nog moeilijker om op de mazelenuitbraak te reageren.
Hulp voor ontheemden
Ituri heeft een lange geschiedenis van etnisch geweld. Dat laaide opnieuw op in de regio’s Djugu en Mahagi en meer dan een miljoen mensen sloegen op de vlucht. Tegen het einde van het jaar werden ongeveer 200.000 mensen opgevangen in zo’n 80 geïmproviseerde kampen. De leefomstandigheden zijn er bijzonder slecht en onze teams verleenden medische zorg en verdeelden water, muskietennetten en hulpgoederen in 30 van die kampen.
Tot februari zijn we de gezondheidsfaciliteiten in Mai-Ndombe blijven steunen. We waren daar bijgesprongen nadat er in december 2018 tijdens twee dagen van etnisch geweld een hoop slachtoffers waren gevallen. We verzorgden letsels en brandwonden, zetten mobiele klinieken op en verdeelden hulpgoederen aan zo’n 2.850 ontheemde gezinnen. In Noord-Kivu hielpen we ontheemden in vier kampen door mobiele klinieken op te zetten en activiteiten te organiseren rond watervoorziening, hygiëne en sanitatie. In Kasai Central hebben we mobiele klinieken ingezet en deden we aan gezondheidspromotie om de Congolezen te helpen die uit buurland Angola waren verdreven.
Uitgebreid zorgaanbod in Noord- en Zuid-Kivu
De provincies Noord- en Zuid-Kivu worden al vele jaren geplaagd door conflicten. Artsen Zonder Grenzen leidt er verscheidene langlopende projecten die instaan voor continue zorgverlening, maar zet ook hulpacties op wanneer epidemieën uitbreken, massaal mensen ontheemd worden en bij andere noodsituaties.
In Noord-Kivu zijn onze teams actief in de gezondheidszones Goma, Mweso, Walikale, Masisi, Rutshuru, Bambu en Kibirizi en steunen we de algemene en gespecialiseerde gezondheidszorg in ziekenhuizen, gezondheidscentra en medische hulpposten met mobiele klinieken en gemeenschapsgerichte outreach-activiteiten. We bieden onder meer spoedeisende hulp en intensieve zorgen, chirurgie, doorverwijzingen, neonatale zorg, pediatrie en moederzorg, geestelijke gezondheidszorg, hiv/aids- en tuberculoseprogramma’s, vaccinaties, nutritionele hulp en behandelingen voor slachtoffers van seksueel en gendergerelateerd geweld.
In Zuid-Kivu steunen we ziekenhuizen en gezondheidscentra in Baraka en in de gezondheidszones Mulungu, Kalehe en Kimbi-Lulenge. We bieden er behandelingen aan voor ondervoeding, hiv/aids, tuberculose en andere infectieziekten, geestelijke gezondheidszorg, kraamzorg en reproductieve gezondheidszorg. In Baraka en Kimbi werken we nauw samen met de gemeenschappen om de drie aandoeningen aan te pakken waar de bevolking het meest onder lijdt: malaria, diarree en luchtweginfecties. In 2019 zijn we gestart met de bouw van een nieuw ziekenhuis in Baraka en hebben we de ziekenhuizen in Kusisa Tushunguti verbeterd door zonne-energie te installeren.
Slachtoffers van seksueel geweld verzorgen
We hebben teams in de klinieken in Noord- en Zuid-Kivu, en ook in Kasai Central, Maniema en Ituri, die reproductieve gezondheidszorg aanbieden. Dat aanbod omvat ook veilige zwangerschapsbeëindigingen en medische en psychologische zorg voor slachtoffers van seksueel en gendergerelateerd geweld. Veel vormen van geweld worden vaak binnen een gemeenschap gepleegd en daarom leidt Artsen Zonder Grenzen mensen op om slachtoffers in de eigen gemeenschap op te vangen of als vertrouwenspersoon op te treden. In de gezondheidszones Kimbi-Lulenge en Kamambare (in Zuid-Kivu) en in Salamabila (Maniema), Masisi (Noord-Kivu) en Kananga (Kasai Central) werkt Artsen Zonder Grenzen met 88 van die aanspreekpunten. De meeste zijn vrouwen omdat de meeste slachtoffers vrouwen en meisjes zijn. Artsen Zonder Grenzen probeert de vooroordelen weg te nemen, want daardoor worden mensen vaak gestigmatiseerd of zelfs uit de familie verstoten, en probeert slachtoffers door te verwijzen naar andere organisaties die socio-economische hulp kunnen bieden.
Hulp bij epidemieën
Onze teams hebben het hele jaar lang de acties van de nationale overheid ondersteund om in Noord- en Zuid-Kivu zware uitbraken van cholera in te dijken. Onze teams hebben patiënten behandeld in speciale behandelingscentra voor cholera en de patiënten en hun mantelzorgers geïnformeerd over het belang van goede hygiëne en sanitatie zodat de ziekte zich minder makkelijk verspreidt. We hebben ook epidemiologisch toezicht georganiseerd en geneesmiddelen geschonken. Tijdens een andere cholera-uitbraak hebben we van mei tot september tijdelijke behandelingscentra geopend in Kyeshero (Goma), Lubumbashi (Katanga) en zelfs vier in Masisi, waar we in één maand tijd bijna 700 patiënten hebben behandeld, hoofdzakelijk ontheemden die in erbarmelijke omstandigheden in kampen leven.
Ook malaria vormt nog altijd een ernstig gezondheidsprobleem in Congo. In het ziekenhuis in Baraka, in Zuid-Kivu, verhogen we de capaciteit elk jaar met 100 bedden om de seizoenpiek te kunnen opvangen. In 2019 hebben we gekozen voor een preventieve strategie en hebben we op bekende broedplaatsen van muggen een larvendodende spray verneveld. In de gezondheidszone Bili, in Noord-Ubangi, waar malaria hyperendemisch is, hebben onze teams in 62 gezondheidsvoorzieningen een project geleid dat focust op de behandeling van jonge kinderen.
Hiv/aids blijft een andere dodelijke dreiging in het land. Van de mensen die met die ziekte leven, heeft minder dan 60 procent toegang tot antiretrovirale middelen. De beperkte aanwezigheid van antiretrovirale middelen, het gebrek aan informatie- en preventiediensten, stigmatisering en de kostprijs van een behandeling zijn enkele van de elementen die geschikte zorg bemoeilijken.
In de hoofdstad Kinshasa en in Goma steunen we 11 zorgvoorzieningen om de toegang tot hiv/aidsbehandelingen, de screening en de follow-up te verbeteren en ervoor te zorgen dat de aanvoer van antiretrovirale middelen verzekerd is. In Kinshasa namen we de medische en psychosociale zorg van 3.167 hiv/aidspositieve patiënten voor onze rekening in het Centre Hospitalier Kabinda en in zeven andere zorgvoorzieningen. In het gezondheidscentrum Misisi in Zuid-Kivu maken gezondheidspromotoren van Artsen Zonder Grenzen deel uit van een hiv/aids-steungroep, het Sociaal comité voor gezondheidspromotie, die in de gemeenschap aan bewustmaking doet en strijdt tegen stigmatisering. In 2019 volgde de groep 1.821 patiënten op die hiv/aidsprogramma’s volgen in de gezondheidscentra van Misisi, Lulimba en Nyange.
In 2019 zijn we ook blijven ijveren voor meer bedden voor hiv/aidspatiënten in een vergevorderd stadium en hebben we eens te meer gevraagd de voorraadonderbrekingen van antiretrovirale middelen aan te pakken en meer te investeren in gespecialiseerde zorg voor pediatrische patiënten.
