Zuid-Soedan
Meer dan de helft van de inwoners van Zuid-Soedan heeft geen toegang tot adequate gezondheidsdiensten, ook al is het na de jarenlang aanslepende burgeroorlog eindelijk rustig en hebben de strijdende partijen beloofd samen te werken.
Artsen Zonder Grenzen heeft in 2019 meegewerkt aan 19 projecten verspreid over heel Zuid-Soedan. Onze activiteiten waren erg divers, van het verzorgen van schotwonden in Agok en het aanbieden van uitgebreide medische zorg in Protection of Civilians (PoC) sites, VN-basissen waar burgers bescherming krijgen, tot het vaccineren van kinderen tegen dodelijke ziekten zoals mazelen. Aan de grens met de Democratische Republiek Congo hielden we ons klaar voor een uitbraak van ebola.
In Zuid-Soedan worden de meeste gezondheidsdiensten gerund door ngo’s, de overheid spendeert immers slechts 2,6 procent van haar budget aan gezondheidszorg. Voor veel gemeenschappen is het moeilijk om een behandelingscentrum te bereiken of er is gewoonweg geen.
Hulp na zware overstromingen
De overstromingen begonnen in juli en hadden een nooit geziene omvang. Ze troffen bijna één miljoen mensen. Op 30 oktober riep de regering van Zuid-Soedan de nationale noodtoestand uit.
Duizenden mensen raakten ontheemd, ook veel van onze plaatselijke collega’s. Ze verloren hun woningen, gewassen en dieren. Om een antwoord te bieden op de gezondheidsnoden stuurden we noodteams naar Pibor, Maban, Lankien en Ulang. In Pibor, een van de zwaarst getroffen regio’s, heeft een overstroming ons gezondheidscentrum verwoest. Met tenten richtten we een tijdelijk centrum in om de mensen van Pibor, Maban en Gumuruk zorg te kunnen bieden, zowel ambulante zorg als opnames en kraamzorg.
In de streken waar we actief waren, hebben we overal mobiele klinieken ingezet om malaria, luchtweginfecties, diarree, huidinfecties en ondervoeding te voorkomen en te behandelen. We herstelden ook latrines en waterputten en installeerden waterzuiveringssystemen om de ontheemden en de gastgemeenschappen van drinkbaar water te voorzien. Daarnaast verdeelden we duizenden hulpgoederen aan zij die het zwaarst getroffen waren door de overstromingen, o.a. waterzuiveringstabletten en muskietennetten zodat de mensen zich konden beschermen tegen ziektes zoals diarree en malaria.
Samenwerken met de gemeenschap om malaria aan te pakken
In 2019 bleef malaria een van de grote gezondheidsproblemen in Zuid-Soedan. We hebben 292.100 volwassenen en kinderen behandeld en in bijna al onze projecten hebben we preventie- en sensibiliseringscampagnes opgenomen. Onze aanpak bestond o.a. uit het verdelen van muskietennetten en het invoeren van nieuwe outreach-methodes. In maart bijvoorbeeld zijn we in Old Fangak gestart met integrated community case management, patiënten opsporen en behandelen met hulp van de gemeenschap. Mensen uit afgelegen gemeenschappen met een beperkte zorgtoegang werden opgeleid tot gezondheidswerkers en stonden in voor snelle malariatests en -behandelingen. In 2019 hebben die teams 530 patiënten behandeld voor malaria en 3.450 voor eenvoudige diarree.
Onze medewerkers in Yambio deden ook zelf aan malariabehandeling en -preventie in de gemeenschappen. Ze verstrekten 38.000 algemene consultaties en behandelden 24.900 patiënten. Daarnaast kregen meer dan 48.100 van de meest kwetsbare kinderen tussen drie en 59 maanden chemopreventie tegen seizoensgebonden malaria (een orale behandeling om de ziekte te voorkomen).
Hulp bij mazelenuitbraken
Artsen Zonder Grenzen heeft meer dan 96.400 kinderen tegen mazelen gevaccineerd of hun vaccinatie ondersteund. Dat deden we in Yambio, Malakal, de PoC site in Bentiu, in Aweil, Pibor en Maban. Waar mogelijk zorgden we voor casemanagement.
Gezondheidsdiensten in Leer heropgestart
In april heropenden we onze diensten voor moederzorg, spoedeisende hulp en reproductieve gezondheid in Leer. Die hadden we in 2016 moeten sluiten na herhaalde aanvallen op onze patiënten en medewerkers. In de eerste maand behandelden we meteen 300 mensen, onder wie meer dan 100 zwangere vrouwen.
Vluchtelingen en intern ontheemden
Volgens schattingen telt Zuid-Soedan 1,5 miljoen intern ontheemden. Daarbovenop leven er ook bijna 300.000 vluchtelingen uit buurland Soedan. In 2019 boden we medische steun en verdeelden we hulpgoederen onder vluchtelingen en ontheemden in Bentiu, Mundri, Lankien, Malakal, Yida, Yei, Leer, Old Fangak en het vluchtelingenkamp in Doro, in het district Maban.
De Verenigde Naties hebben PoC sites in Bentiu en Malaka,l en op beide plaatsen hebben we een ziekenhuis. De Verenigde Naties bieden er bescherming aan kwetsbare mensen die anders het risico lopen blootgesteld te worden aan gewapend geweld. Door de slechte levensomstandigheden, het aanhoudende geweld en de mentale trauma’s is de humanitaire en medische nood op die sites groot. Artsen Zonder Grenzen heeft geregeld opgeroepen om de omstandigheden en de gezondheidszorg in die opvangplaatsen te verbeteren, en dan vooral de watervoorziening en de sanitatie.
Ons ziekenhuis in de PoC Malakal telt 55 bedden. We bieden er een waaier van algemene en gespecialiseerde diensten en hebben veel aandacht voor geestelijke gezondheidszorg. Veel patiënten hebben buitensporig geweld meegemaakt en voelen wanhoop omdat ze in een uitzichtloze situatie verkeren. In 2019 hebben we 3.090 sessies geestelijke gezondheidszorg verstrekt, zowel individuele als groepssessies, hoofdzakelijk in de polikliniek.
In Bentiu, de grootste PoC van Zuid-Soedan, leven meer dan 100.000 mensen. Wij hebben er een ziekenhuis met 160 bedden en verstrekken gespecialiseerde gezondheidszorg, chirurgie en spoedeisende hulp aan volwassenen en kinderen. De projecten in Bentiu en Malakal omvatten ook outreach-activiteiten naar de gemeenschap toe, bijvoorbeeld het behandelen van infectieziekten in lokale gezondheidscentra, sensibilisering en preventie, en het opsporen van mensen die medische behandeling nodig hebben.
In Yei steunen we de pediatrische afdeling van het ziekenhuis en leiden we een kliniek voor algemene gezondheidszorg. De kliniek biedt vaccinaties aan, geestelijke gezondheidszorg en helpt met doorverwijzingen. Buiten de stad zijn onze medewerkers actief in gezondheidscentra in gebieden die gebukt gaan onder het aanhoudende geweld, waardoor veel mensen ontheemd zijn geraakt. In sommige regio’s van de staat Yei River hebben veiligheidstroepen klinieken bezet en waren er meldingen van intimidatie en misbruik van gezondheidswerkers.
In Maban verlenen we gezondheidszorg in ons ziekenhuis in het vluchtelingenkamp Doro, waar zo’n 60.000 vluchtelingen leven. Onze teams werken ook in de polikliniek van het ziekenhuis in Bunj, de belangrijkste zorgvoorziening voor ongeveer 30.000 mensen. In 2019 ondernam een outreach-team regelmatig evaluatie- en interventiebezoeken om in het district Maban oplossingen te zoeken voor primaire behoeften waaraan niets werd gedaan, bijvoorbeeld het gebrek aan basisgezondheidszorg en veilig drinkwater voor ontheemden. Daarnaast, tijdens de eerste fase waarin Artsen Zonder Grenzen actief was in Zuid-Soedan, hebben we met onze Academy for Healthcare in Pibor het aantal professionele gezondheidszorgverleners opgedreven door 42 studenten extra vaardigheden aan te leren. De Soedanese vluchtelingen in de regio zijn we eveneens blijven ondersteunen.
Moeder- en kindzorg
In Aweil runnen we een regionaal ziekenhuis met een kraamafdeling. Verpleegsters en vroedvrouwen die aan een lokale school worden opgeleid, lopen stage in dit ziekenhuis. Het ziekenhuis telt ook drie artsen die een basisopleiding chirurgie krijgen.
Ons ziekenhuis in Lankien heeft 80 bedden en verstrekt verloskundige en pediatrische zorg, nutritionele zorg en behandelingen voor hiv/aids, tuberculose en kala azar. Ook slachtoffers van seksueel en gendergerelateerd geweld worden er opgevangen, al onze projecten in Zuid-Soedan voorzien trouwens hulp voor die patiëntengroep.
Abyei, de regio met een apart administratief statuut
In Abyei, een regio die Soedan en Zuid-Soedan allebei claimen, hebben we ons ziekenhuis in Agok opnieuw opgebouwd. In februari was het klaar. Het is het enige tweedelijnszorgcentrum in de regio en telt acht afdelingen, een operatiezaal en een apotheek.
