“Iedere dag sterven er mensen omdat ze hun medicatie niet kunnen betalen. Dat maakt me kwaad.”

Dimitri Eynikel is beleidsmedewerker in de toegang tot geneesmiddelen. Elke dag zet hij zich in om geneesmiddelen – ook financieel – toegankelijk te maken voor zij die dat het hardst nodig hebben. Zo gaat hij onder andere de strijd aan met de woekerprijzen die nog steeds gevraagd worden voor een heel efficiënt geneesmiddel voor hepatitis C.

Wereldwijd leven ongeveer 71 miljoen mensen met hepatitis C. En jaarlijks sterven bijna 400.000 mensen aan de ziekte. Dat is onaanvaardbaar veel als je weet dat deze dodelijke infectieziekte perfect geneesbaar is, met de juiste medicijnen. Vooral armere landen worden getroffen. Het is wraakroepend dat miljoenen mensen geen toegang hebben tot die medicijnen, gewoonweg omdat ze die niet kunnen betalen.

In de genezing van hepatitis C vormt de komst van zogeheten DAA-geneesmiddelen een doorbraak. Zij bieden de patiënt een veiligere, kortere en doeltreffendere behandeling in vergelijking met oudere behandelingen, én genezingscijfers boven 90%, tegenover ongeveer 50% vroeger.

Maar die DAA-geneesmiddelen zijn voor de meeste mensen, in de meeste landen onbetaalbaar. Patenten staan in die landen nog steeds in de weg van de productie van generische, goedkope versies. Daardoor hebben farmaceutische bedrijven – die de houder zijn van die patenten – een monopolie dat hen in staat stelt zo’n hoge prijzen te vragen. Ook in België. 43.000 € of 52 €, dat is het verschil in prijs – voor één behandeling voor één patiënt – tussen een geneesmiddel beschermd door een patent en de generische versie. Voor heel veel mensen ter wereld is dat het verschil tussen leven en dood. In veel landen wordt momenteel nog een rantsoenering van die geneesmiddelen gehanteerd: enkel de patiënten die er het ergst aan toe zijn, worden op behandeling gezet.

Wat doet Artsen Zonder Grenzen?

Artsen Zonder Grenzen betwist daarom al sinds maart 2017 een patent op zo’n DAA-geneesmiddel. In september van dit jaar besliste het Europees Octrooibureau echter om het patent in heel Europa te behouden, in het voordeel van het farmaceutische bedrijf dat het patent had aangevraagd. We gaan tegen die beslissing in beroep. In andere landen zoals Egypte, China, Oekraïne en Brazilië is dat patent wel succesvol door Artsen Zonder Grenzen betwist. Daar kan de markt dus worden opengetrokken voor generische en betaalbare alternatieven.

Artsen Zonder Grenzen behandelde in 2017 ongeveer 5.900 hepatitis C-patiënten, in 11 landen: Wit-Rusland, Cambodia, India, Kenia, Mozambique, Myanmar, Pakistan, Zuid-Afrika, Oeganda, Oekraïne en Oezbekistan. Ongeveer 95 % van de patiënten die de behandeling hebben afgerond, is intussen genezen verklaard.

In landen als Cambodja en India slaagden we er enkel in om meer mensen met hepatitis C te behandelen omdat er betaalbaardere generische geneesmiddelen van betrouwbare kwaliteit beschikbaar waren. In India behandelden we in een pilootproject bijna 2.000 patiënten zelfs gratis. Daarvan zijn intussen ongeveer 300 mensen genezen.