Wereldaidsdag

Door het aanhoudende geweld in de provincie Cabo Delgado zijn duizenden mensen hun huizen ontvlucht. Velen leven in precaire omstandigheden, met onvoldoende onderdak, te weinig voedsel en slechte hygiëne - factoren die hun kwetsbaarheid voor infecties vergroten, vooral voor mensen van wie het immuunsysteem al verzwakt is door hiv. Zelfs waar hiv-zorg beschikbaar is, weerhouden stigmatisering en discriminatie veel mensen ervan om behandeling te zoeken. Voor mensen die behandeling krijgen, kan het gebrek aan geïntegreerde zorg het moeilijk maken om de ARV-behandeling, die dagelijks moet worden ingenomen, vol te houden. 

"De ene dag wordt een patiënt hier behandeld en de volgende dag in een ander ziekenhuis, dus de zorg is niet geïntegreerd,” legt Dr. Januário uit. “Velen hebben geen gezondheidskaart, weten niet welke medicijnen ze gebruikten of hoe lang.” Sinds 2019 werkt AZG aan het versterken van de medische zorg en humanitaire hulp voor de mensen in de provincie Cabo Delgado. In samenwerking met het lokale ministerie van Volksgezondheid zet AZG medisch personeel in, doneert het medicijnen en biedt het ondersteuning op het gebied van geestelijke gezondheid.

Een van de belangrijkste werkterreinen van AZG in Cabo Delgado is HIV-zorg, wat volgens Dr. Januário twee grote uitdagingen met zich meebrengt: zorgen voor een consistente follow-up voor patiënten die door het geweld ontheemd zijn geraakt en stigmatisering binnen de gemeenschap bestrijden.

“Over het algemeen komen patiënten bij ons omdat ze een terugval hebben”, legt Dr. Januário uit. “We behandelen ze, stabiliseren ze en hervatten hun ARV-behandeling, maar we weten niet of terugkeren naar hun plaats van herkomst.”

Deze patiënten worden zelden op het programma gehouden. Als ze eenmaal de gevorderde stadia van hiv hebben bereikt, is de kans groter dat patiënten die niet continu worden behandeld stadium drie en stadium vier (ernstige) infecties oplopen.

Naast dr. Janúario speelt Cristina Virgílio, een mãe mentora (mentor voor moeders), een sleutelrol in het voorkomen van de overdracht van hiv van moeder op kind. Cristina organiseert bewustmakingssessies voor hiv-positieve zwangere vrouwen en nieuwe moeders en moedigt hen aan om hulp te zoeken en hun behandeling voort te zetten.

Cristina leeft zelf met hiv en is een positief rolmodel voor vrouwen. Ze laat hen zien dat het mogelijk is om een gezin te stichten en een gezond en gelukkig leven te leiden met het virus. Door deze peer-to-peer benadering, die wordt ondersteund door het Mozambikaanse ministerie van Volksgezondheid, helpt ze vertrouwen op te bouwen en misvattingen over hiv te ontkrachten, waardoor een meer inclusieve en beter geïnformeerde gemeenschap ontstaat.

“Als je voor het eerst de diagnose [met hiv] krijgt, kan dat moeilijk zijn,” legt Cristina uit. “Het is belangrijk om de persoon te steunen, gerust te stellen en te laten zien dat het niet het einde van de wereld is. Ik leef al jaren met hiv. Ik neem mijn medicijnen regelmatig en er is niets ernstigs gebeurd. Mijn kinderen zijn gezond geboren. Mijn dochter is bijvoorbeeld hiv-negatief, ze groeit goed op en wordt dit jaar 13 jaar. Het is mogelijk om gezonde kinderen te krijgen als je de juiste behandeling volgt.

Germana Toni, die ARV-behandeling krijgt in het plattelandsziekenhuis in Mocímboa da Praia, ontdekte dat ze seropositief was tijdens haar eerste zwangerschap. De steun van een mãe mentora was essentieel om haar in staat te stellen haar behandeling tijdens haar zwangerschap voort te zetten.

“Ze [Cristina] heeft me altijd met vriendelijkheid en respect behandeld en me advies van onschatbare waarde gegeven dat me motiveert om door te gaan met mijn behandeling”, legt Germana uit. “Ik moedig vrouwen en de gemeenschap als geheel aan: als je seropositief bent, kun je het beste meteen met de behandeling beginnen om een gezond leven te garanderen.”

Door samen te werken boeken gezondheidswerkers zoals Dr. Januário en Cristina Virgílio vooruitgang in het aanpakken van stigmatisering en het creëren van een veilige omgeving voor mensen met hiv. Hun werk benadrukt het belang van op de gemeenschap gebaseerde oplossingen voor de medische en sociale uitdagingen van hiv-zorg in conflictgebieden.

Dr. Januário benadrukt echter dat bredere steun absoluut essentieel is. Meer middelen en collectieve actie zijn essentieel als we willen dat elke hiv-positieve persoon die getroffen is door het conflict in Cabo Delgado toegang heeft tot een consistente, levensreddende behandeling.

Dr. Januário heeft zichzelf een persoonlijk doel gesteld. “Mijn werk is uitdagend”, zegt ze. “Het gaat niet alleen om behandeling, maar ook om het verbeteren van het leven van patiënten die leven met hiv en andere ziekten zoals tuberculose. Ik ben pas tevreden als we een retentiepercentage hebben bereikt van meer dan 80% van de patiënten die in behandeling blijven. Ik beloof dat ik er alles aan zal doen om dit te bereiken. Pas dan zal ik me klaar voelen om Mocímboa da Praia te verlaten, wetende dat ik mijn doel heb bereikt.