Cholera keert terug naar 30 landen: een te voorkomen epidemie

In 2022 hebben 30 landen choleragevallen gemeld, tegenover 20 meldingen in de afgelopen vijf jaar. Cholera-uitbraken worden groter, verspreiden zich over meer landen en duren langer. Het hogere sterftecijfer komt door vertragingen in het geven van de gepaste behandelingen, aangezien de klinische behandeling van cholera relatief eenvoudig en goedkoop is en gemakkelijk kan worden opgeschaald. Momenteel is Artsen Zonder Grenzen actief in meer dan tien landen, wat aanzienlijke interventies van AZG vergt. Om de verspreiding van cholera beter te begrijpen, beantwoorden onze teams 4 vragen.

Wat is cholera?

Cholera is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie die de darmen infecteert na inname van besmet water (of voedsel). De bacterie veroorzaakt zeer ernstige diarree en soms braken. De diarree is zo ernstig dat een zieke snel uitgedroogd raakt, wat binnen enkele uren tot de dood kan leiden.

De diarree van cholerapatiënten bevat veel cholerabacteriën. Als rioolwater met cholerabacteriën op de een of andere manier het drinkwater besmet, wat verrassend gemakkelijk kan gebeuren, kunnen cholera-epidemieën zich zeer snel verspreiden.

Waarom zijn er tegenwoordig zoveel cholera-uitbraken?

In 2022 waren er in ten minste 30 landen uitbraken van cholera of cholera-achtige ziekten. Maar dit is niet één grote epidemie. Voor de meeste landen is de huidige cholera-uitbraak te wijten aan specifieke, plaatselijke omstandigheden. De risicofactoren voor het uitbreken van cholera zijn welbekend en houden altijd verband met de toegang tot veilig water en een goede afvoer van afvalwater.

Langdurige politieke en/of militaire crises

Dit type crisis kan leiden tot een gebrek aan onderhoud van de drinkwater- en/of sanitaire infrastructuur. Dit is momenteel het geval in landen als Haïti, Somalië of Syrië.

Natuurrampen

Hitte en droogte kunnen de hoeveelheid drinkwater verminderen, waardoor mensen gedwongen worden onveilige bronnen te gebruiken. Overstromingen kunnen op hun beurt de verspreiding van de bacterie naar voorheen veilige waterbronnen vergemakkelijken. In 2022 werden landen als Somalië, Kenia en Ethiopië getroffen door ernstige droogte. Andere landen, zoals Zuid-Soedan en Nigeria, kregen te maken met overstromingen.

Mensen in beweging

Vluchtelingen moeten vaak verblijven op plaatsen waar onvoldoende toegang is tot schoon water, en de autoriteiten investeren vaak niet in adequate water- en afvalinfrastructuur in vluchtelingenkampen. Dit jaar zijn er uitbraken van cholera geweest in vluchtelingenkampen in Libanon, Somalië en Nigeria.

Wat zijn de uitdagingen van vandaag?

Cholera is gemakkelijk te behandelen, met orale rehydratie voor de meeste patiënten, en intraveneuze rehydratie voor ernstigere gevallen. Indien tijdig behandeld, zal meer dan 99% van de patiënten de ziekte overleven. Door te zorgen voor veilig drinkwater en afvalwater goed te behandelen wordt voorkomen dat mensen besmet raken. Er is ook een goed vaccin tegen cholera.

Maar het behandelen en voorkomen van cholera gaat gepaard met aanzienlijke logistieke uitdagingen. Voor het opzetten van cholerabehandelingscentra is veel materiaal nodig, net als voor water- en sanitatieprojecten. Op onveilige of moeilijk bereikbare locaties is dit een enorme beperking. En het aantal uitbraken dit jaar maakt het erg moeilijk. Er is al een tekort aan choleravaccin en ook de levering van andere essentiële materialen, zoals intraveneuze rehydratievloeistof, staat onder druk.

Bovendien willen regeringen cholera-uitbraken soms niet officieel verklaren, vaak om politieke redenen. Dit maakt het zeer moeilijk om de bevolking naar behoren te informeren over hoe zij zich kan beschermen, en onmogelijk om choleravaccinatie uit te voeren.

Wat doet AZG vandaag?

AZG heeft momenteel choleraprogramma's in 10 landen (Kenia, Ethiopië, Somalië, Kameroen, Nigeria, Haïti, Libanon, Syrië, Malawi). Onze teams houden zich bezig met cholerapreventie: ze doen aan gezondheidsbevordering, water- en sanitaire voorzieningen en choleravaccinatie. We hebben ook cholerabehandelingscentra om patiënten in medische faciliteiten te verzorgen, en we hebben grotere, afzonderlijke choleracentra opgezet waar honderden cholerapatiënten tegelijk kunnen worden opgenomen.