Sociale media

Open the menu

“Het ergste aan mijn verwonding is dat ik niet kan stappen”

Country
Palestina
Theme
Conflicten

Jacob Burns werkt als communicatieverantwoordelijke op het terrein voor Artsen Zonder Grenzen (AZG). Onlangs bezocht hij projecten in de Gazastrook, waar hij getuige was van het fysieke en mentale leed van honderden jonge vrouwen en mannen die tijdens de Mars van de Terugkeer door het Israëlische leger neergeschoten werden.   

Volgens mij zijn plaatsen doordrongen van bepaalde woorden: lokale slangwoorden die zo vaak gebruikt worden dat ze een uitdrukking van de plek op zich worden en kleur geven aan de voorstelling ervan. Als we in de Gazastrook de patiënten aanspreken die AZG behandelt, keert het Arabische woord voor “gaan zitten” vaak terug. Hier wordt de ‘q’ niet geglottaliseerd zoals in Jeruzalem, maar hoor je een hardere ‘g’: “gaad” wordt uitgesproken door de dubbele klinker te benadrukken wat het woord langer maakt, en de lettergreep als het ware tot het uiterste uitrekt. De klank doet denken aan een zekere nonchalante traagheid en wekt het beeld op van iemand die lusteloos op een zitbank ligt.   

Ik heb “gaan zitten” zo vaak gehoord, vooral omwille van het feit dat schotwonden in de benen eender welke beweging moeilijk maken, en omdat veel inwoners van Gaza onlangs gewond raakten. Het Israëlische leger heeft meer dan 4.100 personen beschoten en verwond tijdens de protesten die sinds maart van dit jaar aan de gang zijn. Daarvan heeft AZG 1.700 mensen opgevangen. 

het werk is hard

De grote meerderheid werd getroffen in de onderste ledematen. Deze plotse, opzettelijke toename van verbrijzelde benen leidde tot de vorming van een nieuwe demografische groep: zij die geen andere keuze hebben dan te gaan zitten en te wachten op genezing. 

Un patient à Gaza
Al Aqsa ziekenhuis© Laurie Bonnaud/AZG. Gaza, juni 2018.

“Waarom ben ik toch gaan betogen?”, vraagt Musaab Musa zich telkens weer af, zittend in de kliniek van Khan Yunis. De dynamische student journalistiek heeft een verband rond het kleine stukje voet dat nog overblijft nadat de rest geamputeerd werd. “Ik wilde al een hele tijd naar de afsluiting gaan, gewoon om ze te zien. Ik gooide niet met stenen, ik zat gewoon neer toen ik geraakt werd. Het voelde aan als een elektrische schok en toen raapte mijn broer me op en bracht me naar de ziekenwagen.”

Hij is slechts een van de talrijke patiënten die levenslang de gevolgen dragen van die verwondingen: de kogels die het Israëlische leger op de manifestanten afschoot, verbrijzelden botten, reten huidweefsel uiteen en sneden zenuwen en aders door. Ons team had op zo’n korte tijd nog nooit zoveel schotwonden gezien. De patiënten komen ‘s ochtends in onze klinieken aan met hun been ingekapseld in metaal dat de verbrijzelde botten op hun plaats moet houden, om hun verband te verversen en infecties te voorkomen die voor velen onder hen een risico vormen. Elders, in de operatiezalen, leggen chirurgenteams beschadigde benen open om botsplinters te verwijderen, beschadigde spieren te hechten en stukken huid te transplanteren om de wonden dicht te maken. Het werk is hard.

opération chirurgicale à Gaza
Shifa ziekenhuis© Heidi Levine/ Sipa Press. Gaza, juni 2018.

Julia Amando, een Braziliaanse chirurge die voor AZG werkt, legt uit welke uitdagingen de patiënten die ze heeft geopereerd te wachten staan. “Als je veel weefsel verliest door een schotwonde, worden veel gevoelige structuren – zoals de botten – blootgelegd, en kan je een dodelijke infectie oplopen of dat ledemaat verliezen als de wonde niet gehecht wordt.” Als plastisch chirurge is het haar werk om spieren heel precies door te snijden en te verplaatsen om de wonden te dichten met levend weefsel. Dit vormt geen behandeling, maar stabiliseert de patiënt enkel. “Zelfs als we de wonde kunnen hechten, is de breuk nog altijd aanwezig. Er ontbreekt immers een groot deel van het bot. De patiënten hebben dus vooral een bottransplantatie nodig om de resterende gaten in hun botten op te vullen”, aldus Julia.

Economie au bord de l'effondrement 

Er is nog een reden waarom ik het woord “gaad” zo vaak heb gehoord: de economie van de Gazastrook staat op instorten. De 10-jarige blokkade door Israël en de moeilijke politieke situatie in Palestina zelf hebben de Gazastrook verlamd, waardoor de werkloosheidsgraad astronomisch hoog is. 

marché de rue à Gaza
Gazastrook © Aurélie Baumel/AZG. Juni 2018.

“Voor ik gewond raakte, studeerde ik aan de universiteit, maar ik moest ermee stoppen en thuisblijven omwille van financiële moeilijkheden”, vertelt Mohammed Dashan, 19 jaar, uit het district Zeitoun. Hij zegt dat de politieke woede hem ertoe heeft aangezet om mee te protesteren, waardoor hij twee keer gewond raakte. Een lichte verwonding op 30 maart weerhield hem er niet van om terug te keren, tot zijn been op 11 mei door een kogel uiteengereten werd. “Mijn vader is ook werkloos. Ik slaap nu in een bed, ik sta op om te bidden en daarna ga ik weer zitten. Ik voel me niet goed, ik ben kwaad en ik verveel me. Het is niet normaal dat ik me zo voel”, zegt hij, en even vertoont hij een moment van kwetsbaarheid dat in schril contrast staat met zijn gebruikelijke onverschilligheid. Toch kiest hij ervoor om geen aandacht te schenken aan de langetermijneffecten van zijn verwondingen. “Ik heb nooit aan de toekomst gedacht. Misschien twee of drie keer, maar daarna ben ik het vergeten.”

Ik ben bang voor de toekomst

Veel anderen waren meer geneigd om te zeggen wat hun verwondingen voor hen betekenden. “Het ergste aan mijn verwonding is dat ik niet kan stappen”, aldus Musaab. “Ik ben een beetje bang voor de toekomst. Zal ik weer kunnen stappen?” Het is een vraag die de teams van AZG meestal niet kunnen beantwoorden nu de lente plaatsmaakt voor de zomer en de patiënten thuis vastzitten en wachten op genezing. Zonder complexe chirurgie, die omwille van de blokkade niet mogelijk is in de Gazastrook, is AZG er zeker van dat het antwoord voor een aanzienlijk deel van onze patiënten – helaas – ‘nee’ zal zijn.