Na de val van Goma, Congo: "Wij wachten niet af, maar werken verder."

Na de val van Goma, de hoofdstad van de provincie Noord-Kivu in de Democratische Republiek Congo (DRC), evalueert Artsen Zonder Grenzen de humanitaire en sanitaire behoeften die zijn ontstaan door de doortocht van de M23-rebellen. Er is extra medisch en chirurgisch personeel op weg, en twee ziekenhuizen in Goma ontvingen al geneesmiddelen en materiaal.

Duizenden mensen zijn op de vlucht voor de gevechten. Hele dorpen en ontheemdenkampen zijn leeg. Het zware geweld van de afgelopen dagen heeft meer dan honderd gewonden en een nog onbekend aantal doden gemaakt. Thierry Goffeau is landverantwoordelijke voor Artsen Zonder Grenzen in Noord-Kivu. Hij verblijft momenteel in Rutshuru, waar de angst en de paniek stilaan beginnen af te nemen.

Rust lijkt teruggekeerd

"Rutshuru is momenteel het hoofdkwartier van de M23, in het oog van de storm. De toestand is hier vrij rustig. In Goma stabiliseert de situatie zich stilaan. De gevechten zijn gisteren gestopt (het interview dateert van 21 november), en er wordt niet meer geschoten. Er zijn een honderdtal gewonden gevallen onder burgers en militairen, meestal door kogels en granaten. Het aantal doden staat nog niet vast. Er liggen lijken in de straten.

De mensen zijn erg wantrouwig en de winkels blijven gesloten. Er is geen elektriciteit en geen water meer, en er is grote nood aan chirurgie. Veel mensen die in juli op de vlucht sloegen (na de inname van Rutshuru door M23) en in het ontheemdenkamp Kanyaruchinya terechtkwamen, aan de rand van de stad, zijn naar Goma gevlucht of naar Sake, in het westen. Er zouden meer dan 55.000 vluchtelingen zijn."

Zwaar trauma

"Het kamp van Kanyaruchinya is leeg. Sinds de gevechten gestopt zijn, trekken sommigen opnieuw van Goma naar Rutshuru, hun oorspronkelijke grond. Deze mensen hebben helemaal niets meer. Al vóór de nieuwe uitbarsting van geweld, werd het kamp van Kanyaruchinya aan zijn lot overgelaten. De mensen verkeerden toen al in grote nood.

De handel zal ongetwijfeld snel weer op gang zal komen en de stad zal enigszins ‘heropleven’. Toch kunnen we spreken van een zwaar trauma en zal het wellicht nog een tijd duren voor het vertrouwen hersteld is en de situatie gestabiliseerd. De mensen zijn vooral bang voor een tegenaanval."

Chirurgisch team

"We hebben een chirurgisch team naar Goma gestuurd en blijven hulp bieden aan de ontheemden. Vandaag kunnen we min of meer normaal werken, al zijn onze teams uiteraard gestresseerd en bezorgd. Het gaat eigenlijk gewoon om een regimewissel: hoe zal de stad morgen functioneren? Ook het Internationale Rode Kruis heeft een chirurgisch team ingezet, maar veel organisaties zijn geëvacueerd.

Wij wachten niet af, maar werken verder. De gezondheidsstructuren functioneren nog, dus is Artsen Zonder Grenzen er niet om aan alle behoeften te voldoen, maar om ondersteuning te bieden. Daarbij moeten we de situatie van de ontheemden op de voet volgen, want sommigen keren terug naar Rutshuru en vestigen zich niet opnieuw in Kanyaruchinya. "

Belangrijkste uitdagingen

"Het moeilijkste is de komst van buitenlands personeel naar Goma in goede banen leiden, want de situatie verandert snel. Ook de problemen om bepaalde gebieden te bereiken, kunnen de evaluatie van de behoeften of ons werk zelf bemoeilijken. Zo wilden we toegang krijgen tot een aantal ontheemdenkampen door het meer via Bukavu te ontwijken, maar momenteel is dat al niet meer mogelijk. De veiligheid van ons personeel en van de patiënten blijft prioritair."