Mijn moeder...kon niet vluchten. De impact van het conflict in het oosten van Congo
De bevolking uit de Kivu-provincies in het oosten van de Democratische Republiek Congo vecht constant om te overleven. Ze moeten niet alleen opboksen tegen de recentste golf van geweld van dit langgerekte conflict, maar ook tegen het gebrek aan gezondheidsvoorzieningen en medicijnen. In een door angst en instabiliteit getekende omgeving lijden de mensen onder de ernstige gevolgen van het leven met deze onrust.
Sinds april 2012 heeft Artsen Zonder Grenzen meer dan 200 mensen behandeld die gewond waren geraakt in confrontaties tussen gewapende groeperingen. Zelfs als we het aantal patiënten in onze ziekenhuizen met schotwonden en snijwonden van machetes tellen, kunnen we nog niet vatten hoe groot de impact van dit conflict is op de gezondheid en het welzijn van de mensen die in deze gevaarlijke regio wonen.
|
"Vorige maand werd het dorp van mijn ouders aangevallen. Ze probeerden te vluchten, maar mijn moeder was niet fit genoeg. Ze vielen haar aan envermoordden haar met een machete. Mijn vader rende ook weg, maar hij werd neergeschoten. In het dorp werden 11 mensen gedood met een machete, maar nog veel andere werden gewoon levend verbrand in hun huis, waardoor het onmogelijk was om alle lichamen te tellen." |
Gedwongen om te vluchten
De voorbije maanden werden veel gezinnen gedwongen om te vluchten naar vluchtelingenkampen en overgangscentra, omdat ze bang waren dat ze 's nachts in hun huizen overvallen zouden worden. Rijen mensen langs de straat zien met matrassen op hun hoofd is al erg, maar het is nog schrijnender om dorp na dorp tegen te komen waar het normaal krioelt van het leven, maar nu een dodelijke stilte heerst. Geen kippen die graan wegpikken. Geen kinderen die een dutje doen in de schaduw. Geen vrouwen die gebakken zoete aardappelen en gekookte maïs verkopen langs de kant van weg.
Duizenden mensen wonen nu bij gastgezinnen - vreemden die hun huizen en voedsel delen met mensen die op de vlucht zijn. Nog veel meer mensen verschuilen zich in de brousse, onder plastic zeilen die ze bedekken met bladeren zodat ze niet zichtbaar zouden zijn van op een afstand. Die mensen worden meestal niet in de officiële cijfers opgenomen omdat ze niet in een erkend vluchtelingenkamp zijn ingeschreven.
|
"Een massa mensen vluchtte onze richting uit. Wij zijn ook op de vlucht geslagen. Ik zette een kind op mijn rug en nam een ouder kind bij de hand. Mijn vrouw droeg de baby. We zitten midden in een oorlog en we weten niet waarheen." "Vorige week zondag zijn we uit ons dorp weggevlucht. Die dag zijn de aanvallers in ons dorp aangekomen. Als een huis een metalen dak had, gooiden ze er benzine op zodat het zou branden. Als het dak uit bladeren/gras bestond, gooiden ze vuur op het huis en lieten ze de mensen die er woonden, levend verbranden. Ik had dit al eens meegemaakt, dus verstopte ik me met de kinderen in de brousse terwijl ze ons huis platbrandden. Mijn schoonzus, schoonbroer en schoonmoeder werden levend verbrand in hun huis." |
Bang om verzorgd te worden
We maken het steeds meer mee in de faciliteiten van AZG. Patiënten of hun gezin die een bezoek aan de kliniek uitstellen omdat ze bang zijn voor geweld of afpersing tijdens hun reis, waardoor steeds meer patiënten in levensbedreigende toestand bij ons aankomen.
| "Een vrouw kreeg laat op de avond een miskraam; ze bloedde hevig. Met alle militaire en gewapende groeperingen in de buurt was haar familie echter te bang om 's nachts te reizen. Dus wachtten ze de ochtend af om de paar uur naar ons ziekenhuis te voet af te leggen. Ze kwam aan rond de middag. Tegen dan had ze al te veel bloed verloren en konden we erg weinig doen. Ze stierf binnen enkele minuten nadat ze was aangekomen." - Verpleegster bij AZG in het Mweso-ziekenhuis in Noord-Kivu, april 2012 |
Een vrouw werd aangevallen en verkracht door een groep gewapende mannen terwijl ze met haar zieke kind op weg was naar het ziekenhuis. Toen ze eindelijk aankwam, had zij dringender medische zorg nodig dan haar kind.
Op sommige plaatsen zien we een enorme groei in het aantal patiënten (meer dan 40 % in één bepaald gezondheidscentrum) omdat de bevolking door de gevechten in bepaalde gebieden massaal samenkomen. Op andere plaatsen zien we een daling in het aantal patiënten omdat ze gevlucht zijn of zich verschuilen.
Ondanks de vruchtbare en groene omgeving zijn de zwakste en dus meest kwetsbare mensen gevoelig voor ondervoeding, omdat de bevolking bang is om gewassen te oogsten of naar de markt te gaan.
|
"Ik kwam vandaag aan in het ziekenhuis met mijn dochter, die ernstig ondervoed is. We wonen in een dorp op drie uur stappen van hier. Door de onzekerheid van de voorbije weken, slapen we niet meer in ons huis, maar in de velden of de brousse. 's Nachts vallen bandieten het dorp aan en tijdens de dag zijn er confrontaties tussen militaire groeperingen. Het is moeilijk om voedsel te vinden als de kogels je om het hoofd vliegen, dus kunnen we niet naar het veld." - Moeder van 4-jarige patiënt in het voedselcentrum van AZG in Noord-Kivu, april 2012 |
Slachtoffers van geweld
AZG behandelt mensen die onterecht beschouwd werden als strijdkrachten en beschoten of met een machete aangevallen werden. De patiënten en het personeel vertellen over familieleden die ontvoerd werden en door gewapende groeperingen gedwongen werden om voorraden en geplunderde goederen te dragen.
|
"Toen de gevechten begonnen, ben ik met mijn gezin het dorp ontvlucht. Op woensdag hadden we niets meer te eten, dus trok ik met enkele vrienden naar mijn veld om groenten te oogsten. We hoorden geweerschoten en plots voelde ik een kogel in mijn linkerarm. Ik keerde terug naar het dorp met mijn vrienden, die niet gewond waren, waar ze een draagbaar maakten met takken. Ze droegen me naar de hoofdweg, waar we een lift kregen naar het volgende dorp. Daar wachtten we tot de volgende dag om naar het ziekenhuis te komen omdat we niet 's nachts wilden reizen." "Vorige zondag hoorden we geweerschoten in het dorp, dus ging iedereen in zijn huis schuilen. Mijn dochtertje kon zich pas als laatste verschuilen omdat het door de massa moeilijk was om thuis binnen te komen. Ze was geraakt in het dij. Ze huilde en schreeuwde veel. We brachten haar naar het gezondheidscentrum, waar ze een dag bleef. Op dinsdag brachten we haar dan met de motor naar het ziekenhuis. Mijn grootste angst is wat er met mijn kinderen zal gebeuren als de oorlog voortduurt. Als we op de vlucht zijn, kunnen we immers geen voedsel of kleren meenemen en worden we vaak lastig gevallen door gewapende groeperingen." - Moeder van 5 kinderen, Noord-Kivu, mei 2012 |
De huidige periode van onzekerheid in Noord- en Zuid-Kivu maakt deel uit van een constante cyclus van geweld in het oosten van de Democratische Republiek Congo, die ernstige gevolgen blijft hebben voor de gezondheid van de mensen die in het gebied leven.
Artsen Zonder Grenzen blijft kwalitatieve medische verzorging bieden in Noord- en Zuid-Kivu, meer bepaald met 10 hoofdziekenhuizen, 31 gezondheidscentra, 9 gezondheidsposten, wekelijkse mobiele klinieken, verschillende cholerabehandelingscentra en noodacties waar nodig.
