De afgelopen drie maanden heeft de grootschalige aanval van het Israëlische leger op de Gazastrook de mogelijkheden voor mensen om medische zorg te vinden drastisch verminderd. De hoeveelheid veilige ruimte voor organisaties om gezondheidszorg aan mensen te bieden, is nu vrijwel onbestaande. Voortdurende evacuatiebevelen en aanvallen op gezondheidszorgvoorzieningen hebben organisaties als Artsen Zonder Grenzen herhaaldelijk gedwongen ziekenhuizen te evacueren en patiënten achter te laten.

“We worden geleidelijk in het nauw gedreven binnen een zeer restrictieve perimeter in het zuiden van Gaza, in Rafah, met steeds minder mogelijkheden om cruciale medische hulp te bieden, terwijl de behoeften wanhopig groeien”, zegt Thomas Lauvin, projectcoördinator van Artsen Zonder Grenzen in Gaza. “Naarmate de aanval op Gaza vorderde, hebben we verschillende gezondheidsfaciliteiten in het noorden van Gaza en vervolgens in het Middengebied moeten evacueren. Ons werk wordt beperkt tot het zuiden, omdat we elders niet kunnen werken. Kortom: we hebben bijna geen ziekenhuizen meer. We zijn genoodzaakt patiënten achter te laten.”

Het gezondheidszorgsysteem in Gaza is vrijwel ingestort

De Wereldgezondheidsorganisatie meldt dat slechts 13 van de 36 ziekenhuizen in Gaza nog gedeeltelijk functioneren: negen in het zuiden en vier in het noorden. De twee grote ziekenhuizen in het zuiden van Gaza draaien op drie keer hun beddencapaciteit en hebben bijna geen basisvoorraden en brandstof meer.

Op 6 januari werden de teams van Artsen Zonder Grenzen opnieuw gedwongen een ziekenhuis te evacueren. Onze teams verlieten het Al-Aqsa-ziekenhuis in het Middengebied van Gaza, nadat de Israëlische strijdkrachten evacuatiebevelen hadden uitgevaardigd voor de wijken rond het ziekenhuis. Deze gedwongen evacuatie beperkte onze toegang tot onze eigen apotheek, wat de verslechterende omgeving voor medische activiteiten aantoonde.

“Het verlaten van het Al-Aqsa-ziekenhuis en onze patiënten was een ontmoedigende beslissing en het laatste dat we wilden”, zegt Enrico Vallaperta, medisch projectleider van Artsen Zonder Grenzen in Gaza. “Drone-aanvallen, sluipschuttersvuur en bombardementen in de directe omgeving van het ziekenhuis maakten de ruimte te onveilig om in te werken. De onstabiele omstandigheden geven ons een gevoel van machteloosheid; er is vrijwel geen veilige ruimte om zelfs maar minimale medische zorg aan mensen te bieden”.

Medische voorzieningen en de omliggende gebieden zijn herhaaldelijk getroffen door Israëlische strijdkrachten. In combinatie met de evacuatiebevelen in verschillende delen van Gaza, vooral in het noorden, wordt de toegang tot en de verstrekking van gezondheidszorg te gevaarlijk. Verschillende ziekenhuizen waar Artsen Zonder Grenzen werkte, hebben deze situatie meegemaakt: het Indonesische ziekenhuis in het noorden van Gaza moest in oktober worden geëvacueerd. Het Al-Shifa-ziekenhuis, het grootste van Gaza, werd getroffen en het personeel werd in november gedwongen te evacueren. Vervolgens werd het Al Awda-ziekenhuis, sinds 2018 het partnerziekenhuis van Artsen Zonder Grenzen, getroffen en werden drie artsen, waaronder twee van onze staf, gedood.

Patroon herhaalt zich in het zuiden

Nu herhaalt dit patroon zich in het zuiden, waar vijf keer zoveel mensen wonen als vóór de oorlog, en er minder plaatsen zijn waar mensen gezondheidszorg kunnen krijgen.

Sinds de wapenstilstand van november is verbroken, treffen hevige bombardementen het zuiden van Gaza en de behoeften aan spoedeisende, chirurgische en postoperatieve zorg in het gebied zijn enorm. Door het gebrek aan ziekenhuiscapaciteit krijgen patiënten geen adequate behandeling en goede hygiënische omstandigheden. Dat leidt tot steeds meer geïnfecteerde wonden en medische procedures die onder extreme omstandigheden worden uitgevoerd. Naast kritieke verwondingen worden veel vrouwen die een keizersnede hebben ondergaan slechts zes uur na de bevalling ontslagen om ruimte te maken voor andere zwangere vrouwen, terwijl sommigen eenvoudigweg worden weggestuurd en in tenten bevallen.

Artsen Zonder Grenzen blijft zich inzetten voor het verstrekken van medische zorg in Gaza en roept op tot de bescherming van ziekenhuizen, medisch personeel en patiënten. Onze teams bieden momenteel pre- en postpartumzorg in het Emirati-ziekenhuis in Rafah, assisteren inwoners van Gaza met fysiotherapie en postoperatieve zorg in het Indonesische veldhospitaal Rafah, en bieden eerstelijnszorgconsultaties, wondverband en geestelijke gezondheidszorg in de Al-Shaboura-kliniek en in Rafah. We ondersteunen het Europese Gaza-ziekenhuis met een kleine chirurgische capaciteit, en ons kleine team van verpleegkundigen helpt patiënten die wondverband nodig hebben. In Al Awda in het noorden van Gaza en in het Nasser-ziekenhuis in Khan Younis werkt een handjevol AZG-medewerkers in extreem moeilijke omstandigheden, waaronder een gebrek aan voedsel en medische voorraden als gevolg van luchtaanvallen en gevechten in de buurt.

Artsen Zonder Grenzen herhaalt haar oproep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren dat de levens van burgers zal sparen, de stroom van humanitaire hulp zal herstellen en het gezondheidszorgsysteem zal herstellen. Het voortbestaan van de bevolking van Gaza hangt ervan af.