Drie jaar na het afsluiten van de EU-Turkijedeal, roept Artsen Zonder Grenzen de Europese leiders op om een einde te maken aan het schadelijke beleid dat vluchtelingen en migranten vasthoudt in de "hotspots" op de Griekse eilanden. De voorbije drie jaar hield de EU-Turkijedeal duizenden mannen, vrouwen en kinderen vast in overvolle, onhygiënische, onveilige en vernederende omstandigheden, met een beperkte toegang tot basisgezondheidszorg. Dat heeft geleid tot een verslechtering van hun gezondheid en welzijn, zo stelt Artsen Zonder Grenzen. Alle kwetsbare mensen, vooral de kinderen, moeten onmiddellijk worden geëvacueerd naar een geschikte verblijfplaats op het Griekse vasteland of elders in de Europese Unie.
"Griekenland is een stortplaats geworden voor de mensen die de Europese Unie niet heeft kunnen beschermen", zegt Emmanuel Goué, landcoördinator voor Artsen Zonder Grenzen in Griekenland. "Wat initieel een noodoplossing was voor vluchtelingen, heeft nu plaatsgemaakt voor een onvergeeflijk menselijk lijden op de Griekse eilanden en op het vasteland. De EU en de Griekse autoriteiten blijven kwetsbare mensen beroven van hun waardigheid en gezondheid, schijnbaar in een poging om de komst van anderen af te raden. Dit beleid is wreed, onmenselijk en cynisch, en er moet een einde aan komen.”
Overbevolking
Ongeveer 12.000 mensen zitten door de overeenkomst tussen de EU en Turkije gevangen in erbarmelijke omstandigheden op de vijf "hotspots”. In het vluchtelingenkamp van Vathy, op het eiland Samos, zijn de omstandigheden de afgelopen maanden drastisch verslechterd door de ernstige overbevolking. Artsen Zonder Grenzen stuurde opnieuw een medisch team naar het eiland. In het kamp leven momenteel 4.112 mensen op een ruimte die bedoeld is voor slechts 648 personen, wat betekent dat duizenden mensen zonder bescherming verkommeren in het smerige en onveilige gebied buiten het officiële kamp. Onder hen zijn minstens 79 niet-begeleide kinderen, maar ook zwangere vrouwen, ouderen, mensen met chronische gezondheidsproblemen, waaronder acute psychische aandoeningen zoals psychose, en overlevenden van foltering en seksueel geweld.
De teams van Artsen Zonder Grenzen werken ook op de eilanden Lesbos en Chios, waar de vluchtelingenkampen op het punt staan uit hun voegen te barsten. In het kamp van Moria op Lesbos leven 5.225 mensen op een ruimte bestemd voor 3.100, en in het kamp van Vial op Chios leven 1.361 mensen op een ruimte voor 1.014. Daar, net als op Samos, behandelen onze teams patiënten voor een brede waaier aan lichamelijke en psychische ziekten die verband houden met hun levensomstandigheden ter plaatse, de lange asielprocedures en met de situatie in hun thuisland waarvoor ze zijn gevlucht.
Nog steeds geen menswaardige omstandigheden
"Na drie jaar zijn de EU en de Griekse regering er nog steeds niet in geslaagd om waardige en humane levensomstandigheden en goede medische zorg te bieden aan degenen die vastzitten op de Griekse eilanden", aldus Vasilis Stravaridis, algemeen directeur van Artsen Zonder Grenzen Griekenland. "In Vathy leeft meer dan de helft van de bevolking in zomertenten of onder plastic zeilen, omringd door afval en menselijke uitwerpselen. Sinds de terugkeer van onze teams naar Samos hebben we zwangere vrouwen en mensen met chronische gezondheidsproblemen behandeld en groepssessies in geestelijke gezondheidszorg georganiseerd. We zijn van plan om onze activiteiten uit te breiden, zodat we de komende weken aan meer mensen zorg kunnen bieden.
Op het Griekse vasteland wonen duizenden migranten, die na de toepassing van de EU-Turkijedeal tussen de EU en Turkije zijn aangekomen, in kampen of in tijdelijke accommodatie van de Verenigde Naties of ngo’s, terwijl anderen in kraakpanden leven of op straat slapen, in ruwe omstandigheden. Allemaal worden zij geconfronteerd met een beperkte toegang tot medische zorg. De psychologen van Artsen Zonder Grenzen bieden geestelijke gezondheidszorg aan mensen die onder andere lijden aan depressie, angst en psychose, en werken aan de rehabilitatie van overlevenden van foltering. Onze psychologen bestempelen de huisvestingssituatie van hun patiënten als hun grootste uitdaging.
"Hoe kunnen we een vrouw helpen bij het overwinnen van trauma’s veroorzaakt door seksuele aanranding, als ze ondertussen op straat leeft?", vraagt Goue zich af. "Niet alleen leeft ze voortdurend in angst voor een nieuwe aanval, het zou voor haar gevaarlijk zijn om haar medicatie in te nemen, want dat zou haar slaperig maken. Er is geen herstel mogelijk zonder een veilige huisvesting en toch is er een echt tekort aan veilige huisvesting voor onze patiënten in heel Griekenland.
Hoewel het totale aantal aankomsten sinds 2016 sterk is gedaald, zijn er sinds begin 2019 meer dan 5.000 mensen in Griekenland aangekomen. De overgrote meerderheid van die migranten en vluchtelingen is afkomstig uit landen die door oorlog en conflict worden verscheurd: Afghanistan, Syrië, Irak en de Democratische Republiek Congo; meer dan de helft zijn vrouwen en kinderen. Dit toont aan dat de ontradende aanpak van de EU voor het beheer van migratiestromen er niet in is geslaagd om alternatieve wegen naar veiligheid te creëren voor degenen die gedwongen zijn te vluchten.
Artsen Zonder Grenzen in Griekenland
Artsen Zonder Grenzen verleent sinds 1996 medische en humanitaire hulp aan asielzoekers en migranten in Griekenland. In 2014 breidde Artsen Zonder Grenzen haar activiteiten in Griekenland uit om tegemoet te komen aan de noden van een toenemend aantal asielzoekers, vluchtelingen en migranten die vanuit Turkije op de Griekse eilanden en het vasteland aankomen. Sinds 2016 bieden de medische teams van Artsen Zonder Grenzen in Griekenland oa. basisgezondheidszorg, behandeling van chronische ziekten, seksuele en reproductieve gezondheidszorg, fysiotherapie, klinische psychologische zorg en psychiatrische zorg, samen met een uitgebreid sociaal ondersteuningspakket. Vandaag werken de teams van Artsen Zonder Grenzen op de eilanden Lesbos, Samos en Chios en in het centrum van Athene.
