Sociale media

Open the menu

Woekerprijzen voor geneesmiddel hepatitis C in Europa?

Op 13 en 14 september neemt het Europees Octrooibureau (EOB) in München een beslissing in de betwisting tegen een onterecht patent dat werd toegekend aan Gilead Sciences. Dat patent stelt het Amerikaanse farmaceutische bedrijf in staat om in Europa buitensporige prijzen te vragen voor het belangrijkste geneesmiddel tegen hepatitis C, sofosbuvir.

Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld, Just Treatment en verschillende andere organisaties uit 17 landen vechten sinds maart 2017 de geldigheid van dat octrooi aan. Dat voldoet volgens hen immers niet aan de juridische of wetenschappelijke vereisten om een patenteerbare uitvinding te zijn. Als het patent succesvol kan worden betwist, zal dat een belangrijke stap betekenen in de richting van de productie en invoer van betaalbare generische versies van sofosbuvir in Europa. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie lijdt in Europa ongeveer 15 miljoen mensen - ongeveer 1 op 50 - chronisch aan hepatitis C, met jaarlijks ongeveer 112.500 sterfgevallen.

Van € 43.000 naar slechts € 52 voor dezelfde behandeling?

Gilead rekent nu in België maar liefst € 43.000 aan voor een behandeling van 12 weken met sofosbuvir. In landen waar het geneesmiddel niet gepatenteerd is, heeft de concurrentie tussen generische producenten ondertussen de prijs van sofosbuvir doen dalen tot amper € 52 voor dezelfde behandeling. Studies hebben aangetoond dat de productie van het geneesmiddel ongeveer € 0,50 per dagelijkse pil kost. Zorgstelsels over heel Europa zouden op die manier dus gevrijwaard worden van woekerprijzen.

"Ik heb drie vreselijk lange jaren moeten wachten om toegang te krijgen tot sofosbuvir”, zegt Clare Groves, patiëntwoordvoerder van Just Treatment. Zij moest voor haar behandeling en genezing aankloppen bij de nationale gezondheidszorg in het Verenigd Koninkrijk. Door die hoge prijs blijft de toegang tot sofosbuvir zeer beperkt, waardoor overheden en zorgverstrekkers zich in vele landen genoodzaakt zien de behandeling te rantsoeneren en de toegang te beperken tot mensen in een gevorderd stadium van de ziekte.

"Ik kreeg van mijn arts herhaaldelijk te horen dat ik ziek was, maar niet ziek genoeg om in aanmerking te komen voor de behandeling in het kader van het volksgezondheidsprogramma. Ik wil niet dat andere mensen sofosbuvir wordt ontzegd omdat de prijs zo buitensporig is, dus ik blijf vechten voor hun toegang tot dit middel”, besluit Groves.

sofosbuvir geneesmiddel hepatitis c

Sofosbuvir cruciaal in de genezing van hepatitis C

Een bredere toegang tot sofosbuvir is essentieel in de genezing van hepatitis C. Sofosbuvir wordt oraal ingenomen en vormt de ruggengraat van een nieuwere generatie geneesmiddelen tegen hepatitis C. Centraal in die nieuwe behandeling staan de zogeheten direct werkzame antivirale middelen of DAA’s (direct-acting antivirals). De komst van DAA-geneesmiddelen, die een veiligere, kortere en doeltreffendere behandeling bieden in vergelijking met oudere behandelingen, betekende een belangrijke doorbraak in de behandeling van de ziekte, met genezingscijfers boven 90%, tegenover ongeveer 50% vroeger.

Hoewel de hoge prijzen van geneesmiddelen in veel delen van de wereld een bekend probleem zijn, hebben de recente buitensporige prijzen van DAA's Europa voor het eerst gewezen op de gevolgen die monopolies hebben voor zowel de budgetten voor gezondheidszorg als voor de toegang van mensen tot essentiële geneesmiddelen. In verschillende landen zijn er klachten ingediend tegen het patent op sofosbuvir en andere DAA's. In Egypte, China en Oekraïne zijn die patenten al geweigerd. In landen als Argentinië, Brazilië, India, Rusland en Thailand is het nog wachten op een beslissing.

 

hepatitis c kliniek in cambodja, behandeling met DAA's
Een patiënt krijgt orale geneesmiddelen met DAA's toegediend in een kliniek in Phnom Penh, Cambodja © Todd Brown, april 2017

"Artsen Zonder Grenzen ziet elke dag vanop de eerste rij hoe monopolies op geneesmiddelen de toegang tot levensreddende medicijnen beperken", zegt Gaelle Krikorian, verantwoordelijke voor het beleidswerk voor toegang tot geneesmiddelen van Artsen Zonder Grenzen. "In landen als Cambodja en India slaagden we er enkel in om meer mensen met hepatitis C te behandelen wanneer er betaalbaardere generische geneesmiddelen van betrouwbare kwaliteit beschikbaar waren. Het is de hoogste tijd dat het Europees Octrooibureau en octrooibureaus wereldwijd kritischer worden bij het verlenen van monopolies op geneesmiddelen. Door het octrooi van Gilead in te trekken, kan er een eind komen aan het monopolie van het bedrijf in Europa, en kunnen landen tegen een betaalbare prijs toegang krijgen tot sofosbuvir van verschillende generische fabrikanten. Naar andere landen is het ook een sterk signaal om onverantwoorde patenten aan te vechten wanneer de gezondheid en de overleving van mensen op het spel staan."