ONZE NOODHULP IN OEKRAÏNE EN IN DE BUURLANDEN: HOE STAAN WE ERVOOR OP 6 APRIL?

Zes weken na het begin van de oorlog in Oekraïne ondersteunen de teams van Artsen Zonder Grenzen de gezondheidsstructuren van het land, door middel van donaties of opleidingen voor gezondheidswerkers. Onze teams zijn ook aanwezig in de buurlanden waar zij hulp verlenen aan mensen die het land ontvluchten. In dit artikel lees je een overzicht van de huidige interventies vanaf 6 april.

Oekraïne

• Meer dan 300 medewerkers van Artsen Zonder Grenzen in Oekraïne

Ongeveer 100 internationale werknemers en meer dan 200 Oekraïense werknemers werken momenteel in Oekraïne. Dit aantal stijgt dagelijks. Ze werken als medisch personeel (chirurgen, artsen, verpleegkundigen), psychologen, logistieke medewerkers en managers.

• Meer dan 200 ton materiaal verzonden naar Oekraïne

Sinds 24 februari exporteerden we meer dan 200 ton medische en andere eerstehulpgoederen naar Oekraïense steden en regio’s. We voeren medisch-humanitaire activiteiten uit in Kyiv, Lviv, Marioepol, Odessa, Mykolaïv, Tsjernihiv, Vinnytsia, Dnipro, Zaporizja, Zhytomyr, Bilal Tserkva, Orikhiv, Uzhhorod, Ivano-Frankivsk, Kramatorsk, Pokrovsk en Mukachevo.

• Zaporizja/Lviv: Artsen Zonder Grenzen zette een gemedicaliseerde trein in

Dankzij de gemedicaliseerde trein van Artsen Zonder Grenzen werden 9 patiënten in ernstige, maar stabiele, toestand overgebracht van een ziekenhuis in Zaporizja, in het zuidoosten van Oekraïne, naar de belangrijkste referentieziekenhuizen in Lviv. Dit is een project dat we ontwikkelden in samenwerking met de Oekraïense Spoorwegen. Op dit moment werken we samen aan een grotere, meer uitgebreide, trein.

• Kharkiv (Noord-Oost Oekraïne)

De mobiele klinieken voerden meer dan 800 consultaties uit in de metrostations waar mensen hun toevlucht zochten voor de Russische luchtaanvallen. Een ander team zal opleidingen organiseren zoals het opstellen van een meer-risico-plan.

• Kyiv (Centraal-Oekraïne) 

Artsen Zonder Grenzen startte een nieuw project op om eerstelijnsgezondheidszorg en geestelijke gezondheidszorg te verlenen aan mensen in Hostomel, in de buurt van Bucha en Kyiv.

In het kinderziekenhuis gaf één van onze chirurgische teams training over hoe om te gaan met grote aantallen slachtoffers en in oorlogschirurgie. Twee andere ziekenhuizen volgden dezelfde trainingen. Onze teams verlenen extra steun aan gezondheidscentra in de buitenwijken van Kyiv voor patiënten met chronische ziekten en andere niet-traumatische, medische behoeften. In Bila Tserkva, 80 km ten zuiden van Kyiv, is een ziekenhuis aangewezen dat gespecialiseerd is in chirurgie. Een team van Artsen Zonder Grenzen gaf een tweedaagse cursus over het omgaan met een massale toevloed van gewonden en we schonken materiaal aan gezondheidscentra in de oblast.

• Mykolaïv en Odessa (Zuid-Oekraïne) 

De teams van Artsen Zonder Grenzen leidden honderden artsen en verpleegkundigen op om de verschillende degradaties van oorlogswonden te herkennen. Deze stap is van essentieel belang om ervoor te zorgen dat patiënten in een noodsituatie de juiste behandeling krijgen.

In Odessa leidde een anesthesist van Artsen Zonder Grenzen huisartsen en verpleegkundigen op die opgeroepen werden om onmiddellijke zorg te verlenen aan de bevolking van de oblast.

In Odessa en Mykolaïv schonken we medische apparatuur aan ziekenhuizen die zich voorbereiden op de opvang van gewonden. Binnenkort kunnen gehospitaliseerde patiënten en andere kwetsbare personen op consultatie komen.

• Chernihiv (Noord-Oekraïne)

We deelden medische voorraden uit aan het regionale ziekenhuis en de materniteit in Chernihiv.

• Vinnytsia (Centraal-West Oekraïne) 

In het geval dat er een massale toestroom aan slachtoffers zou zijn in Vinnytsia, helpen we plaatselijke ziekenhuizen zich hierop voor te bereiden. Verder bekijken we hoe we steun kunnen verlenen op het gebied van water en sanitaire voorzieningen. Onze teams schonken verschillende materialen aan gezondheidsvoorzieningen in de oblast. In het district Nemyriv geven we nu ook voorrang aan psychologische zorg. Voordien genoten farmaceutische producten de voorkeur.   

• Zhytomyr (Noord-West Oekraïne) 

In en rond Zhytomyr schonken we traumamateriaal en in 9 ziekenhuizen organiseerden we opleidingen over hoe om te gaan met massaslachtoffers. Wij brachten ook een aanzienlijk deel van onze tuberculose voorraden over van Kyiv naar Zhytomyr, waar wij vroeger een tuberculose programma hadden.

• Fastiv (Centraal Oekraïne) 

Bejaarden en ontheemden die aan chronische ziekten lijden, kregen extra aandacht. Op 5 april starten we de psychosociale en medische hulp op. Er zijn ongeveer 60 medische consultaties verstrekt aan bejaarden in de omgeving van Makariv. We zullen gedurende de hele maand de situatie van mensen zonder toegang tot gezondheidszorg beoordelen. We zorgden ook voor opleidingen en schenkingen aan gezondheidsvoorzieningen.

• Dnipro en Oost-Oekraïne  

In Zaporizja verleent Artsen Zonder Grenzen psychologische eerste hulp aan mensen die recent aankwamen uit Marioepol en omgeving en op dit moment in opvangcentra of andere schuilplaatsen verblijven. In het belangrijkste referentieziekenhuis van Zaporizjzja organiseerden we opleidingen over hoe om te gaan met massaslachtoffers en schonken we medisch materiaal. In Pokrovsk schonken we medische goederen aan het hoofdziekenhuis ter ondersteuning van de behandeling van traumapatiënten en vroedvrouwen.

In het oosten van het land gaven enkele oorlogschirurgen van Artsen Zonder Grenzen op afstand opleidingen aan chirurgen in de belangrijkste ziekenhuizen die sinds het begin van de oorlog grote aantallen gewonden opvingen. We leverden ook uitrustingen aan vele ziekenhuizen in Oost-Oekraïne. In Dnipro organiseerden we een opleiding over hoe om te gaan met grote aantallen slachtoffers in ziekenhuizen en schonken we medische benodigdheden aan het regionale ziekenhuis. Dit ziekenhuis begeleiden we bij de voorbereiding op toekomstige behoeften. In Kramatorsk schonken we voorraden aan 7 ziekenhuizen met de grootste behoeften. Momenteel is Kramatorsk het referentiecentrum voor medische opleiding. In Orikhiv schonken we eerste hulp- en chirurgische kits en gaven we trainingen aan het medisch personeel over hoe om te gaan met massaslachtoffers.

• Lviv (West-Oekraïne)  

In Lviv gaven onze teams noodopleidingen en hielpen we ziekenhuizen zich voor te bereiden op de massale toestroom van gewonden. Ontheemden zoeken nu hun toevlucht in Lviv en andere steden in het westen van Oekraïne. Velen onder hen verlieten hun huis met enkel dat we ze kunnen dragen. Plaatselijke vrijwilligers en maatschappelijke organisaties werken hard om hen te helpen, maar de omstandigheden zijn moeilijk omdat de beschikbare accommodaties al vol zijn. Artsen Zonder Grenzen schonk een grote hoeveelheid materialen tegen het koude weer (slaapzakken, thermische dekens, warme kleding, tenten) aan maatschappelijke organisaties die steun verlenen aan binnenlandse ontheemden en vluchtelingen.

• Mukachevo (Zuid-West Oekraïne)

In Mukachevo, gelegen in het zuidwesten, dicht bij de Hongaarse grens, gaven we het belangrijkste referentieziekenhuis opleidingen over de zorg van massaslachtoffers in het geval het een groot aantal gewonde patiënten zou ontvangen.

• Uzhhorod et Ivano-Frankivsk (Zuid-West Oekraïne)

In Uzhhorod en Ivano-Frankivsk beoordelen we de gezondheidsvoorzieningen en zetten we een ondersteunend netwerk op in de vorm van medische schenkingen aan ziekenhuizen in de steden en aan de frontlijnen. In Ivano-Frankivsk organiseerden we een opleiding voor plaatselijke gezondheidswerkers en volgende week zullen we hetzelfde doen in Uzhhorod.

• Mobiele ziekenhuizen

Een team zette enkele mobiele klinieken langs de grens met Hongarije op, waar het aantal gevluchte mensen erg hoog is. Het team merkte op dat geestelijke gezondheidszorg een belangrijke prioriteit zal zijn. We zullen ons werk voornamelijk daarop richten, alsook op het blijven verzorgen van patiënten die voorheen een medische behandeling kregen, maar die door hun snelle vertrek op zoek naar veiligheid onderbroken werd.

De buurlanden

• Polen

Volgens de UNHCR vluchtten op 5 april meer dan 2,4 miljoen mensen uit Oekraïne naar Polen. Polen was tot nu toe de belangrijkste route om personeel en voorraden naar Oekraïne te brengen. De teams van Artsen Zonder Grenzen vergemakkelijken deze verplaatsingen. Tijdens de eerste dagen van onze reactie op de oorlog, schonk Artsen Zonder Grenzen enkele essentiële hulpgoederen aan het Rode Kruis in Lublin en aan een opvangcentrum in Horodlo, gelegen bij de grensovergang Zosin.

• Hongarije

Op 5 april meldde het Hoog Commissariaat der Verenigde Naties voor Vluchtelingen dat bijna 398.000 mensen de Hongaarse grens overstaken. Uit de eerste evaluaties bleek dat aan de eerste medische- en humanitaire noden van de vluchtelingen werd voorzien. Toch verlenen we op dit moment samen met plaatselijke organisaties en met de steun van Hongaarse artsen eerstelijnsgezondheidzorg en psychologische eerste hulp. We bekijken hoe de situatie zich ontwikkelt en of er kwetsbare individuen of groepen zijn die geen essentiële diensten en steun ontvangen.

• Moldavië

Op 5 april kwamen meer dan 399.000 mensen vanuit Oekraïne Moldavië binnen. Velen van hen zijn op doorreis. Moldavië, met een bevolking van slechts 2,6 miljoen, heeft de hoogste concentratie Oekraïense vluchtelingen per hoofd van de bevolking.

Artsen Zonder Grenzen stuurde een team naar de noordelijke (Otaci) en zuidoostelijke (Palanca) grensposten. In Palanca verleent Artsen Zonder Grenzen sinds 12 maart eerstelijnsgezondheidszorgconsultaties en psychologische eerste hulpsessies voor vluchtelingen. Verder zorgen we er voorzien wordt in de noden van gezinnen die de regio Mikolaïv en Odessa ontvluchten. Soortgelijke activiteiten startten we op in Otaci waar Artsen Zonder Grenzen een medische post opende. We organiseerden ook al een opleiding “psychologische eerste hulp” voor plaatselijke vrijwilligers.

Het team voor geestelijke gezondheidszorg van Artsen Zonder Grenzen verleende ook psychologische eerste hulp aan mensen in opvangcentra in de hoofdstad Chișinău. In de verschillende ziekenhuizen in de stad gaan we na hoe de toegang tot de gezondheidszorg voor vluchtelingen kan worden verbeterd.

• Slowakije

Volgens het Hoog Commissariaat der Verenigde Naties voor Vluchtelingen staken op 5 april meer dan 302.000 mensen de grens met Slowakije over. We ondertekenden een overeenkomst met het Ministerie van Volksgezondheid over de invoer van medische benodigdheden en bepalen momenteel in hoeverre we zullen samenwerken met de autoriteiten. Zij richten zich waarschijnlijk op de gebieden geestelijke gezondheid, seksueel en op geslacht gebaseerd geweld en tuberculose voor de aankomende vluchtelingen. Voorlopig wordt in de meest belangrijke humanitaire en medische behoeften voorzien door de plaatselijke autoriteiten en de burgermaatschappij.

• Rusland

Artsen Zonder Grenzen werkt samen met de gezondheidsautoriteiten in de regio's Arkhangelsk en Vladimir om de last van resistente tuberculose te verminderen en de behandeling van de ziekte te verbeteren. 

Volgens de UNHCR zijn op 5 april meer dan 350.000 mensen de grens met Rusland overgestoken. Artsen Zonder Grenzen onderzoekt momenteel of er nieuwe humanitaire medische behoeften ontstonden in de regio's van Rusland die aan Oekraïne grenzen. Het team bezocht Rostov en Voronezh en is op weg naar Belgorod. In Rostov schonken we voedsel, hygiënekits, essentiële hulpgoederen en medicijnen om uit te delen aan de ontheemden.

• Wit-Rusland

In Wit-Rusland zet Artsen Zonder Grenzen haar gewone programma's voort. We steunen het nationale tuberculose programma en de behandeling van hepatitis C in de gevangenissen. Sinds 2021 helpen we ook mensen die onderweg zijn en strandden tussen Wit-Rusland en andere Europese landen. Artsen Zonder Grenzen evalueerde de situatie aan de grens tussen Wit-Rusland en Oekraïne en blijft paraat om te reageren op nieuwe medische en humanitaire behoeften. Op 5 april staken ongeveer 17.000 mensen vanuit Oekraïne de Wit-Russische grens over.