Dadaab: Vluchtelingenkamp botst op zijn grenzen

Artsen Zonder Grenzen roept op om dringend duurzame oplossingen te zoeken voor het half miljoen Somalische vluchtelingen in de kampen van Dadaab in Kenia.

Het is maar een kwestie van tijd voor de volgende humanitaire ramp door het vluchtelingenkamp van Dadaab raast. Dat staat in een rapport van Artsen Zonder Grenzen voor de Wereldvluchtelingendag. Dadaab: Shadows of Lives zoomt in op het lot van een half miljoen vluchtelingen die in steeds moeilijkere omstandigheden moeten overleven en nergens anders terecht kunnen. Artsen Zonder Grenzen benadrukt de dringende nood aan alternatieven.

Een jaar na de humanitaire crisis van 2011 is er nu opnieuw even veel ondervoeding en mortaliteit als voor de ramp. De situatie in de kampen blijft onaanvaardbaar: als er niets verandert, zullen de crisissen elkaar blijven opvolgen en moet het medisch personeel elk uur van de dag klaar zijn om de volgende ramp te kunnen opvangen.

“Dadaab is hoegenaamd geen veilige haven meer, ook al krijgen de mensen er te eten,” aldus Elena Velilla, die Artsen Zonder Grenzen vertegenwoordigt in Kenia. “Het mag duidelijk zijn dat het huidige model voor de kampen niet werkt. Hoeveel voedselcrisissen of epidemieën van mazelen zijn er nog nodig voor men aan andere oplossingen begint te denken?”

De vluchtelingen - vooral vrouwen, kinderen en ouderen - blijven toestromen uit Somalië. Maar Dadaab kan hen geen veilig onderkomen meer bieden. Zowel binnen het kamp als errond gaat de veiligheidssituatie sterk achteruit, en dat heeft invloed op de dienstverlening van Artsen Zonder Grenzen en andere organisaties.

Na verschillende zware incidenten, waaronder de ontvoering van twee medewerkers van Artsen Zonder Grenzen, zijn de humanitaire activiteiten in Dadaab teruggeschroefd, en zijn registratie en medische triage volledig stopgezet. De voorbije acht maanden hebben nieuwkomers onderdak moeten zoeken bij vluchtelingen die er al langer wonen, in kampen die eigenlijk al overbevolkt waren. Dat werkt epidemieën van mazelen en cholera alleen maar in de hand.

Artsen Zonder Grenzen heeft een aantal andere ideeën voor Dadaab, bijvoorbeeld de internationale gemeenschap overtuigen om vluchtelingen te helpen een nieuw leven op te bouwen in het buitenland, vluchtelingen onderdak geven op veiligere locaties en in minder grote, beter te besturen kampen, of kansen creëren voor de vluchtelingen zodat ze zelf beter in hun behoeften kunnen voorzien.

“Een vluchtelingenkamp is geen oplossing op langere termijn,” aldus Elena Vellila. “Duizenden en duizenden kwetsbare mensen hebben al te veel onder deze situatie geleden. In een vluchtelingenkamp zijn vooral gezondheid en waardigheid enorm belangrijk. Als er niets wordt gedaan, zullen de Somalische vluchtelingen de tol blijven betalen.”

In oktober 2011 werden twee medewerksters van Artsen Zonder Grenzen, Montserrat Serra en Blanca Thiebaut, ontvoerd in het vluchtelingenkamp van Dadaab, terwijl ze noodhulp verleenden aan de Somalische bevolking. Ze zijn nog steeds niet vrij. Artsen Zonder Grenzen blijft wel reageren bij acute crisissituaties, maar in afwachting van hun vrijlating heeft de organisatie alle niet-dringende projecten in Somalië uitgesteld.