Sociale media

Open the menu

2 jaar essentieel werk in de humanitaire hub in brussel

Dossier

2 jaar essentieel werk in de humanitaire hub in brussel

Sinds september 2017 verblijft een populatie migranten en vluchtelingen in en rond het Maximiliaanpark en het Noordstation in Brussel.

Artsen Zonder Grenzen biedt sinds oktober 2017 geestelijke gezondheidszorg aan die groep van migranten en vluchtelingen in een gemeenschappelijk project met andere Belgische hulporganisaties en burgerinitiatieven (Dokters van de Wereld, Oxfam Solidariteit, Burgerplatform voor Steun aan de Vluchtelingen, CIRÉ en Vluchtelingenwerk Vlaanderen): de humanitaire hub. Vandaag bestaat de hub twee jaar.

Bijgewerkt op ma, 01/03/2022 - 10:50

Waarom bestaat de hub? En welke diensten bieden we daar aan? Het antwoord vind je hier:

 

2 jaar hub in 3 vragen

1) Waarom heeft Artsen Zonder Grenzen zich geëngageerd in de humanitaire hub?

In de afgelopen jaren hebben duizenden migranten die in Europa zijn aangekomen of onderweg zijn naar Europa, geen toegang gehad tot basisdiensten, ondanks hun kwetsbaarheid en behoeften. Deze kwetsbaarheid houdt vaak verband met traumatiserende ervaringen die ze hebben opgedaan in hun land van herkomst of onderweg op hun migratieroutes, maar ook met het gebrek aan een waardige ontvangst in het gastland. Erger nog, steeds meer heeft het afschrikbeleid van de Europese landen een negatieve invloed op hun lichamelijke en geestelijke gezondheid. Door de opvallende afwezigheid van de overheden – die hun verantwoordelijkheid jegens deze migranten weigeren op te nemen – zijn het net maatschappelijke organisaties, vrijwilligers en gewone burgers die deze kwetsbare mannen, vrouwen en kinderen elementaire diensten bieden.

We zijn in verschillende Europese contexten getuige geweest van soortgelijke situaties en jammer genoeg is België hierop geen uitzondering. Als humanitaire organisatie zien we het aan onszelf verplicht om onze bijdrage te leveren: we willen meehelpen om te voldoen aan de medische behoeftes van deze mensen in nood. Bij die beslissing hebben we het werk van de andere organisaties en hun specifieke kenmerken in acht genomen, waarna we hebben besloten ons te richten op de grote geestelijke gezondheidsbehoeften van deze bevolking.

Werken binnen de humanitaire hub leek ons om verschillende redenen de beste aanpak: in samenwerking met de andere actoren, voldoen we aan de basisbehoeften van de migranten op dezelfde plaats. Dat vergroot het vermogen van deze mensen om toegang te krijgen tot onze diensten en bevordert interne doorverwijzingen. Door de diensten van een psycholoog, dokter, maatschappelijk werker en kledingdistributie op dezelfde plaats aan te bieden, verbeteren we heel direct de effectiviteit van de zorg, wat op zich weer een positief effect kan hebben op de geestelijke gezondheidstoestand van de hulpbehoevende persoon.

2) Wat zijn de geobserveerde resultaten van de afgelopen twee jaar?

Twee jaar geleden, toen het humanitaire hub net opstartte, openden we een doos van Pandora. De behoeften waren duidelijk groot, maar ze waren verborgen. Door aan dit project mee te werken, hadden we een directere toegang tot deze bevolking en hebben we de enorme behoeften aan geestelijke gezondheid en het gebrek aan toegang tot andere beschikbare diensten kunnen zien. We hebben ook vastgesteld dat de geestelijke gezondheid van deze bevolking verbetert wanneer ze toegang hebben tot basisvoorzieningen zoals onderdak, medische zorg of gewoon de mogelijkheid om hun familie te kunnen contacteren.

Op twee jaar tijd hebben we ons aantal medewerkers verzevenvoudigd om adequaat te kunnen voorzien in de behoeften van deze mensen. Sinds de start van dit project hebben we ook een gespecialiseerde zorglijn opgezet om de opvolging van verdere zorg te verzekeren. We hebben ook samenwerkingen opgestart met ziekenhuizen en centra voor geestelijke gezondheidszorg in Brussel. Op twee jaar tijd hebben onze teams 3.234 consultaties voor geestelijke gezondheidszorg gevoerd met 838 nieuwe patiënten, 1.801 vervolggesprekken, 522 psychiatrische consultaties en 64 sociale consultaties.

3) Wat zijn de vooruitzichten?

Door ons werk in gelijkaardige projecten over de hele wereld weten we dat de migratie-ervaring een negatieve invloed kan hebben op de geestelijke gezondheid. Deze mannen, vrouwen en kinderen behoren vaak tot de meest gemarginaliseerde mensen in onze samenleving en de reactie op hun situatie blijkt verre van ontoereikend. Wij zijn van mening deze mensen in nood toegang moeten hebben tot zorg die aangepast is aan deze behoeften. Daarom is het noodzakelijk om de problematiek van de geestelijke gezondheid en migratie te integreren in het Belgische reguliere zorgstelsel. We blijven onze patiënten in de humanitaire hub psychologische bijstand verlenen, terwijl we ervoor blijven pleiten dat de Belgische politieke en medische autoriteiten op een structurele manier geestelijke gezondheidszorg en andere basisdiensten moeten verlenen aan deze kwetsbare mensen.

Interview met Djoen, de landcoördinator van België

Eén van de grootste stressfactoren onder de migranten en vluchtelingen die we behandelen is de impact die hun verblijf hier in België heeft op hen. Ze leven in onzekerheid, ook hier: over hun toekomst, over hun familie in hun thuisland, over politiegeweld…  en over toegang tot basis medische zorg die ieder mens ook nodig heeft.

Levensomstandigheden die hun mentale toestand verslechteren

In juli 2018 bevraagden onderzoekers van Artsen Zonder Grenzen 47 bezoekers van het project aan de hand van semi-gestructureerde vragenlijsten en interviews om te weten wat hun noden zijn, hoe hun traject en hun toekomstplannen eruit zien, wat hun ervaring zijn met geweld en discriminatie en hoe ze de opvang in België en de diensten in de humanitaire hub percipiëren.

De bevindingen noteerde Artsen Zonder Grenzen in een rapport.

File devant le hub quand celui-ci se trouvaient encore Gare du Nord
Mensen wachten geduldig in de rij tot de hub voor die dag opengaat © Albert Masias. 2018.

De voornaamste bevindingen van het rapport zijn:

  • Slechts 4  op 47 ondervraagden waren van bij het begin van plan naar het Verenigd Koninkrijk te reizen. Hun slechte ervaringen eenmaal in Europa aangekomen, doet de ontgoocheling in Europa toenemen en doet hen de zoektocht naar een plaats waar ze veiligheid en rust vinden, gaandeweg bijstellen.
  • Samen met de ontgoocheling in Europa neemt ook hun psychisch lijden toe. 1 op 4 schrijft zijn/haar psychische problemen toe aan ervaringen in Europa (slechte leefomstandigheden, onzekerheid over de procedure, politiegedrag, ..).
  • Artsen Zonder Grenzen pleit samen met andere partners in de hub voor een soepelere toepassing van de Dublin-reguliering en de oprichting van centra voor opvang en oriëntatie voor deze groep van mensen.

Lees ons rapport