Nieuwe uitdaging in Oekraïne: Artsen Zonder Grenzen start zijn eerste revalidatieprojecten op voor oorlogsslachtoffers
Maandag 14 november 2022
Duizenden mensen hebben tijdens de oorlog in Oekraïne ernstige verwondingen opgelopen. Traumapatiënten worden natuurlijk wel gestabiliseerd en indien nodig geopereerd, maar daarna lopen zij een groot risico om aan hun verwondingen blijvende letsels over te houden. Zonder tijdige en gepaste postoperatieve behandeling kan hun herstel onvolledig blijven of veel langer duren dan nodig.
Oekraïense zorgsysteem niet voorzien op revalidatie oorlogsslachtoffers (op grote schaal)
De (hoogstaande) zorg in het land is gewoon niet voorzien op dergelijke specifieke oorlogszorg, nog eens op zulke grote schaal. Volgens het Oekraïense ministerie van Volksgezondheid is de behoefte aan fysiotherapeuten sinds het begin van de oorlog verdubbeld. Daarom zet Artsen Zonder Grenzen in zijn medische projecten op meerdere plekken in Oekraïne steeds meer in op revalidatie en herstel van traumapatiënten.
Eerste postoperatieve projecten van Artsen Zonder Grenzen in Vinnytsia en Kyiv
In Vinnytsia en Kyiv hebben onze teams revalidatiezorg voor oorlogsgewonden opgestart. We beoordelen er hun verwondingen, behandelen ze en bieden er fysiotherapie. Maar we bieden er ook individuele psychologische of psychiatrische behandeling om patiënten te helpen zowel fysieke als mentale gezondheidsproblemen te overwinnen.
Onze ervaring doorgeven en samenwerken met Oekraïense collega’s
"We zien tientallen patiënten die hun benen of armen hebben verloren. Soms meer dan één. Maar onze Oekraïense collega’s hebben niet noodzakelijk ervaring met fysiotherapie van oorlogsgewonden”, zegt medisch coördinator Tankred Stoebe. “Omdat Artsen Zonder Grenzen al tientallen jaren in oorlogsgebieden werkt, kunnen we de ervaring meebrengen die nodig is. Onze medewerkers uit andere landen werken nu nauw samen met Oekraïense collega's. Zo kunnen we van elkaar leren en lokale capaciteit opbouwen om aan de toegenomen nood aan revalidatiezorg het hoofd te bieden."
Fysiotherapeut Ahmad Alrosan masseert het been van een patiënt tijdens een sessie na een beenoperatie.
Irak, Jemen, Syrië, Gaza en nu in Oekraïne: Ahmad helpt traumapatiënten revalideren
Ahmad Alrosan uit Jordanië is één van onze fysiotherapeuten die net is aangekomen is in Oekraïne. In Amman werkt hij in een ziekenhuis waar we traumapatiënten uit Irak, Jemen, Syrië en Gaza helpen revalideren. Hij heeft veel ervaring met de behandeling van patiënten die hun ledematen hebben verloren door oorlogsgeweld.
Renat en Ahmad werken samen: tijd en geduld, maar het loont
Eén van Ahmads patiënten in Oekraïne is Renat, een jonge man uit Marioepol die werd geraakt door een granaat. "Hij heeft een oog verloren, de vingers van zijn beide handen zijn verminkt", zegt Ahmad. "Hij heeft verwondingen over zijn hele lichaam, een gebroken pols. Hij is al drie keer geopereerd, en er staan nog twee operaties ingepland.”
Renat en Ahmad werken samen aan de handspieren van Renaat: vuist dichtnijpen en opnieuw loslaten, om de spieren te rekken, terwijl Renats hand door Ahmad wordt gemasseerd. Zijn verwonding is al zes maanden oud, maar hij had geen toegang tot een vroege revalidatiebehandeling, daarom heeft hij nu intensievere fysiotherapie nodig. Het kost tijd en geduld.
Maar de oefeningen lonen. "Ik kon mijn vingers zes maanden lang niet gebruiken. Ze functioneerden gewoon niet, ze waren stijf. Nu kan ik opnieuw gewone handelingen uitvoeren. Ik kan een pen vasthouden of een kopje koffie nemen."
Vasyl en Elise werken samen: leren leven zonder linkerbeen
Een andere revaliderende patiënt is Vasyl, 30 jaar. "Ik ben op een mijn gestapt tijdens ontmijningswerkzaamheden in het dorp Novyi Bukiv, in de regio Chernihiv. Het dorp was meer dan een maand onder Russische controle en er lagen veel landmijnen. We moesten ze opruimen zodat de plaatselijke bevolking terug kon keren naar hun huizen. De metaaldetector miste een mijn op de stoeprand. Het was een anti-personeelmijn onder druk. Ik verloor onmiddellijk mijn been.”
Vasyl leert leven zonder zijn linkerbeen, dat net boven de knie werd geamputeerd. Hij wordt geholpen door Elise, een andere fysiotherapeut van Artsen Zonder Grenzen. Elise masseert het gewonde been van de patiënt en helpt hem zijn spieren te trainen. Ze werkt ook aan zijn rechterbeen. De oefeningen doen ze samen voor de spiegel. “Belangrijk”, zegt Elise. “Zijn gezonde been zien bewegen in de spiegel helpt hem om de beweging te repliceren met zijn geamputeerde been en zo de fantoompijn te verlichten.”
Hoeveel meer oorlogsslachtoffers zullen er nog vallen?
Zowel Renat als Vasyl zijn nog jong. Net als veel andere oorlogsgewonden in Oekraïne, zullen zij nog lang met hun handicap moeten leren leven. Fysiotherapeutische en postoperatieve zorgen bieden aan patiënten als Renat en Vasyl zal een uitdaging worden op lange termijn zijn voor de Oekraïense gezondheidszorg. Gezien de wreedheid van deze oorlog vragen Ahmed en Elise zich af hoeveel meer mensen in de toekomst gewond zullen raken en soortgelijke zorg nodig zullen hebben.
