Nu de onderhandelingen over de kerndossiers van het EU-migratie- en asielpact vorderen, vraagt Artsen Zonder Grenzen met aandrang dat de leden van het Europees Parlement van koers veranderen. Zelfs nu nog, in de laatste dagen, kunnen zij alsnog prioriteit geven aan de veiligheid van degenen die een toevluchtsoord zoeken, en een eind maken aan de instrumentalisering van menselijk lijden voor politiek krediet.
Al jaren ziet Artsen Zonder Grenzen de gevolgen voor mensen die naar Libië teruggestuurd worden, waar ze te maken krijgen met detentie, geweld, aanranding, afpersing en dwangarbeid. Het is een schande dat het uitbesteden van grensbeheer in onveilige landen als Libië de hoeksteen van het Pact vormt.
Deze uitbesteding wordt gebruikt als blauwdruk om soortgelijke overeenkomsten te ondertekenen in andere landen, zoals Tunesië – een land waarover patiënten aan boord van ons zoek- en reddingsschip, de Geo Barents, ons vertellen dat ze steeds vaker gediscrimineerd, gewelddadige aangevallen en collectief uitgezet worden.
In plaats van ervoor te zorgen dat mensen die veiligheid zoeken in Europa, waardige opvangvoorzieningen krijgen, institutionaliseert het Pact alleen maar de facto detentie en ondermijnt het het recht van mensen om asiel aan te vragen. Na jaren activiteiten in Griekenland weet Arsten Zonder Grenzen heel goed hoe schadelijk hekken, prikkeldraad en detentie zijn voor de gezondheid van mensen. Dit is géén oplossing.
Doorheen onze projecten in Europa zien we hoe Europese staten gretig gebruik maken van het idee van ‘crisis’ en ‘buitengewone maatregelen’ om de veiligheidsstandaarden voor mensen in grote nood te verlagen. Dankzij deze ideeën tieren gewelddadige praktijken zoals het terugdringen van mensen op de vlucht aan de grenzen en langdurige en willekeurige detentie welig. ‘Noodmaatregelen’ tijdens de ‘crisis’ hebben de onafhankelijke humanitaire hulp en het toezicht van het maatschappelijk middenveld beperkt, waardoor het steeds moeilijker wordt om te reageren op mensen in nood.
Het Pact zal op geen enkele manier zorgen dat mensen sterven in de Centrale Middellandse Zee. In plaats daarvan verschuilen de EU-leiders zich achter vage bewoordingen om afstand te doen van hun reddingsplicht, en blijven ze zoek- en reddingsactiviteiten van het maatschappelijk middenveld saboteren en criminaliseren.
Het Pact pakt het grootschalige en systematische gebruik van geweld aan de grenzen van Europa op geen enkele zinvolle manier aan. In heel Europa melden onze patiënten dat ze worden blootgesteld aan pushbacks (terugdringen aan de grenzen), slechte behandeling en geweld aan de grenzen van de EU. De pushbacks gaan gepaard met fysieke mishandeling, detentie, verbale vernedering of andere vernederende vormen van behandeling. En in de meeste gevallen worden ze naar verluidt uitgevoerd door overheidsinstanties.
In plaats van de structurele oorzaken aan te pakken die dit geweld ongecontroleerd laten verspreiden, dreigt het Pact de afschrikkingstactieken te institutionaliseren door de druk op de buitengrenzen van Europa te handhaven, de ontkenning van de rechten van mensen op veiligheid en bescherming te vergoelijken, en ontmenselijkende verhalen over mensen in nood te bestendigen.
De oplossingen die het Pact vandaag voorstelt, bieden geen antwoord op het aanhoudende en vermijdbare verlies van levens aan de grenzen van Europa. Daarom vraagt Artsen Zonder Grenzen opnieuw om een humaan beleid, dat de risico’s voor de gezondheid en het welzijn van mensen minimaliseert en mensenlevens beschermt.