XVI Internationale Aidsconferentie: Vergeten kinderen

Nieuwe AZG-gegevens tonen aan dat antiretrovirale therapie voor kinderen ook werkt in arme landen. Een verdere uitbreiding hiervan wordt gehinderd door slecht aangepaste instrumenten en exorbitante kosten

Twee nieuwe studies die Artsen Zonder Grenzen (AZG) op de zestiende Internationale Aidsconferentie in Toronto bekendmaakte, tonen goede resultaten voor de antiretrovirale behandeling van seropositieve kinderen in arme landen. De pediatrische geneesmiddelen zijn echter veel te duur, met prijzen die tot zesmaal hoger liggen dan equivalente geneesmiddelen voor volwassenen.
Wereldwijd zijn ongeveer 2,3 miljoen kinderen besmet met HIV, de overweldigende meerderheid in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Negen op de tien nieuw geïnfecteerde kinderen lopen het virus op door de overdracht van moeder op kind, grotendeels omdat hiervoor onvoldoende voorzorgsmaatregelen zijn. Veel te weinig kinderen - slechts 5% van de 660.000 besmette kinderen die dringend hulp nodig hebben - worden effectief behandeld. Er zijn geen geschikte tests voorhanden om jonge kinderen te diagnosticeren, en er zijn slechts heel weinig aangepaste middelen om kinderen te behandelen. AZG verklaarde dat internationale organisaties veel te laat de behoeften van een groeiend aantal seropositieve kinderen aanpakken, en waarschuwde dat er geen ruimere behandeling van kinderen mogelijk is zonder onmiddellijke actie.
AZG maakte klinische gegevens bekend over de resultaten van kinderbehandeling in landen met beperkte middelen. Gegevens over 3.754 kinderen jonger dan 13 in 14 landen, die van AZG een behandeling krijgen, toonden aan dat kinderen doeltreffend kunnen worden behandeld: 80% bleef in leven en zette na 24 maanden behandeling de therapie verder, met weinig ongunstige neveneffecten. Er werden belangrijke stijgingen in het CD4-gehalte en gewicht vastgesteld. Bij gebrek aan geschikte pediatrische medicijnen krijgen de meeste kinderen echter afgebroken stukken van volwassenentabletten toegediend.
“Kinderbehandeling werkt, maar met betere middelen zouden we zo veel meer kinderen kunnen helpen”, zegt Dr. Moses Masaquoi van AZG in Malawi. “En in Afrika zien we het aantal kinderen dat met HIV geboren wordt, voortdurend groeien, omdat zwangere vrouwen geen antenatale verzorging krijgen en de behandeling van kinderen geboren uit HIV-positieve moeders niet wordt opgevolgd. Dit verklaart gedeeltelijk het verontrustende feit dat zuigelingen jonger dan 1 jaar slechts 2% van de kinderen vertegenwoordigden in de antiretrovirale behandelingsprojecten van AZG. Zonder behandeling sterft de helft van de kinderen, die met HIV werden besmet door de overdracht van moeder op kind, voor ze twee jaar zijn.
Het diagnosticeren en behandelen van kinderen blijft een enorme opgave. Een diagnose stellen is moeilijk in een omgeving met beperkte middelen omdat de tests voor antilichaamdetectie, die gewoonlijk worden gebruikt bij volwassenen, niet nauwkeurig genoeg zijn voor die leeftijdsgroep. Behandeling is moeilijk omdat er weinig geschikte pediatrische doseringen bestaan voor antiretrovirale geneesmiddelen: hierdoor moeten verzorgers volwassenentabletten die niet bedoeld zijn voor partiële inname, in stukken breken, wat allesbehalve een ideale oplossing is. Voor kinderen die minder dan 10 kg wegen, is deze methode zelfs onmogelijk aangezien siroop de enige behandelingsmethode is. Deze is moeilijk af te meten, is duur, heeft een bittere smaak en moet meestal koel worden bewaard. Omdat de grote meerderheid van besmette kinderen in arme landen leeft, investeren de meeste farmaceutische bedrijven echter amper in de ontwikkeling van pediatrische medicijnen.
AZG-prijsgegevens tonen aan dat farmaceutische bedrijven in landen met beperkte middelen extreem hoge prijzen vragen voor pediatrische antiretrovirale geneesmiddelen. Deze prijzen worden nochtans niet gerechtvaardigd door de hoeveelheid van het actieve farmaceutische ingrediënt (API). De kost van de geneesmiddelproductie, en dus ook van de uiteindelijke kostprijs, wordt immers hoofdzakelijk bepaald door het API - het staat typisch voor meer dan de helft van de kosten om een geneesmiddel te produceren.
De dosis van zidovudine om een volwassene te behandelen kost bijvoorbeeld 175 USD per jaar. De hoeveelheid API in een volwassenendosis bedraagt meer dan een derde van de dosis in zidovidune-siroop voor de behandeling van een kind lichter dan 10 kg. Logischerwijze zou de siroop 40 USD kosten, maar de prijs van het geneesmiddel ligt meer dan vijf maal hoger, namelijk 215 USD.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en UNICEF moeten de fabrikanten duidelijke richtlijnen geven wat betreft deze broodnodige geneesmiddelen. Omdat dergelijke richtlijnen niet voorhanden waren, zijn twee bedrijven inmiddels gestart met het ontwikkelen van een langverwachte vaste-dosis-combinatie, maar met verschillende doseringen.
“Door het ontbreken van richtlijnen van WHO wordt de behandeling van kinderen nog verwarrender, terwijl duidelijke aanwijzingen drie jaar geleden echt zouden hebben geholpen om dit te voorkomen", zegt Fernando Pascual, farmaceut bij de ‘Campagne voor de Toegang tot Basisgeneesmiddelen’ van AZG.
AZG verschaft een ARV-behandeling aan meer dan 60.000 patiënten verspreid over 65 projecten in 32 landen, met meer dan 4000 kinderen. AZG verzorgt sinds midden 1990 mensen met HIV/aids in ontwikkelingslanden en begon in 2000 met het aanbieden van antiretrovirale behandeling (in Thailand en Zuid-Afrika).