Wereldtuberculosedag: Na nieuwe test is er nood aan nieuwe medicijnen

Naar aanleiding van Wereldtuberculosedag, maakt AZG een stand van zaken op over de vooruitgang inzake opsporing en behandeling van de ziekte, en stelt een nieuwe test voor die ze dit jaar zal gebruiken in vijftien landen.

Een veelbelovende nieuwe diagnosestest zal meer mensen met resistente tuberculose (tbc) helpen opsporen. Dat maakt het des te dringender om ernstige problemen op te lossen met de prijs en bevoorrading van geneesmiddelen tegen resistente tbc, stelt een nieuw rapport van Artsen Zonder Grenzen. Resistente tbc neemt toe, maar minder dan zeven procent van de 440.000 nieuwe gevallen per jaar krijgt geneesmiddelen, en resistente tbc eist elk jaar 150.000 mensenlevens.

De behandeling van resistente tbc gebeurt met oude antibiotica, maar veel oude antibiotica hebben ernstige bijwerkingen, van voortdurende misselijkheid tot doofheid. Die bijwerkingen moeten genomen worden volgens een complex behandelingsschema. Zo moeten patiënten gedurende twee jaar tot zeventien pillen per dag innemen. Toch zijn dit momenteel de enige geneesmiddelen die resistente tbc kunnen behandelen.

Uit het rapport blijkt dat er voor die medicatie voortdurend problemen zijn met de bevoorrading en de prijs. “Die problemen vormen een vicieuze cirkel. Te weinig mensen krijgen de juiste diagnose en door de bevoorradingsproblemen en de hoge prijzen worden er te weinig mensen behandeld”, aldus Tido von Schoen-Angerer, directeur van de Campagne voor Toegang tot Basisgeneesmiddelen van Artsen Zonder Grenzen. “Maar die geringe vraag naar geneesmiddelen tegen resistente tbc maakt de markt juist onaantrekkelijk voor producenten, waardoor de bevoorradings- en prijsproblemen nog toenemen.”

De bevoorradingsproblemen kennen nog andere oorzaken. Uit het rapport blijkt dat er voor vier van de aanbevolen geneesmiddelen maar één producent met kwaliteitswaarborg is. Afhankelijk zijn van één leverancier houdt altijd het risico in op een onderbreking van de behandeling. Zo viel de bevoorrading van het inspuitbare geneesmiddel kanamycine in de loop van 2010 stil. De wereldvoorraad raakte toen tijdelijke uitgeput. Het rapport toont ook aan dat geneesmiddelen tegen resistente tbc vaak zeer duur zijn. Zo zijn de prijzen van twee geneesmiddelen de voorbije tien jaar met meer dan zeshonderd procent gestegen en die van een ander geneesmiddel zelfs met meer dan achthonderd procent. Een kuur tegen resistente tbc van 24 maanden kan op die manier oplopen tot 9.000 dollar voor één patiënt. Dat is  470 keer meer dan de 19 dollar per patiënt die nodig is om gewone geneesmiddelengevoelige tbc te behandelen.

Artsen Zonder Grenzen zal dit jaar in vijftien landen de nieuwe tbc-test Xpert MTB/RIF op de markt brengen. “Nu we over een nieuwe test beschikken die resistente tbc kan opsporen in minder dan twee uur in plaats van drie maanden, zullen veel meer mensen betrouwbare medicatie nodig hebben”, zegt Jennifer Hughes van Artsen Zonder Grenzen. “Er is onmiddellijke actie nodig om de toegang tot geneesmiddelen tegen resistente tbc te verbeteren, zodat meer mensen kunnen starten met de behandeling en het risico op ziekteoverdracht vermindert”, aldus Hughes.

Eén manier om de verhoogde productie van sommige van die geneesmiddelen snel op gang te brengen, is dat donoren verschillende jaren vooraf aankoopvolumes waarborgen aan de producenten. Ook andere mechanismen, zoals een betere inschatting van de behoeften aan geneesmiddelen tegen resistente tbc op middellange termijn, zijn noodzakelijk om meer producenten te helpen aantrekken op de markt, om de bevoorradings te verbeteren en de concurrentie te stimuleren, waardoor de prijzen dalen. 

“We hebben een model ontwikkeld om resistente tbc te beheersen binnen lokale gemeenschappen. Dat model kan worden aangepast om de toegang tot behandeling te verhogen in contexten waar veel hiv/aids voorkomt. Met een snellere diagnose en betere behandelingsmodellen voor resistente tbc moeten we dringend de bevoorradings- en prijsproblemen oplossen met geneesmiddelen tegen resistente tbc. Daarnaast moeten er ook nieuwe geneesmiddelen ontwikkeld worden”, besluit Hughes.

Artsen Zonder Grenzen behandelt vandaag 30.000 patiënten met tuberculose in 29 landen, onder hen ook 3.300 kinderen jonger dan 15. 1000 mensen ontvingen in 2010 via Artsen Zonder Grenzen een behandeling tegen multiresistente tuberculose.

Lees het rapport (.pdf, Engels)