Tika/Bika viol. Ik zeg neen! - Blijvend taboe op grootschalig seksueel geweld

Ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag op 8 maart, organiseert Artsen Zonder Grenzen een reeks manifestaties in de straten van Brazzaville, de hoofdstad van Congo-Brazzaville. Op die manier wil AZG aandacht vragen voor het seksueel geweld tegen vrouwen, dat in dit land op grote schaal plaatsvindt. In de hele stad zullen 500 houten silhouetten van vrouwen het leed van de slachtoffers symboliseren. En behalve theatersketches op verschillende plaatsen in de stad, zijn er ook op grote schaal stickers, posters en pamfletten verspreid met de kreet "Tika/Bika viol. Je dis non!" In de drie meest courante Congolese dialecten betekent dit "Stop seksueel geweld."

Seksueel geweld tegen vrouwen vond veelvuldig plaats tijdens de Congolese burgeroorlog van 1998 tot 2000. Verkrachtingen kwamen vooral voor op de weg tussen de steden Brazzaville en Kinkala, die dan ook de "corridor des doods" werd genoemd. Na de oorlog bleef het probleem bestaan. Waren het tijdens de oorlog de militairen, vandaag zijn de verkrachters vooral mannelijke burgers. In 60% van de gevallen is de verkrachter een bekende van het slachtoffer.
Een vrouw vertelt: "Mijn zussen en ik kwamen van het veld terug toen we een groep soldaten tegenkwamen. Ik kon niet wegrennen omdat ik een zwaar pak op mijn hoofd droeg. De mannen grepen me vast, trokken mijn kleren uit en verkrachtten me. Ik heb het bij het politiebureau gemeld, maar ze hebben niets gedaan. Verkrachting is een groot probleem voor de vrouwen in mijn dorp".
Op het bespreken van seksueel geweld rust een taboe in het land. De slachtoffers zijn vaak ernstig gestigmatiseerd. Ook al is verkrachting strafbaar volgens de Congolese wet, toch blijven daders vaak onbestraft. Hoewel een misdrijf, wordt de zaak vaak door de betrokkenen onderling "vriendschappelijk" geregeld.
Artsen Zonder Grenzen heeft sinds maart 2000 een programma in Congo-Brazzaville dat speciaal op deze vrouwen gericht is. De slachtoffers kunnen er gratis en anoniem hulp krijgen. Naast medische zorgen (HIV/aids-testen, een morning-afterpil, begeleiding van vrouwen die zwanger geraken), verleent AZG ook psychologische hulp en assisteert de organisatie deze vrouwen om te herintegreren in de lokale gemeenschap.