Ontheemde buitenlanders aan hun lot overgelaten

Een maand geleden barstte in Zuid-Afrika geweld los tegen buitenlanders. AZG probeert de leemtes in de hulp aan de slachtoffers op te vullen.

Het geweld barstte los in delen van Gauteng, Westkaap, en de provincie Kwa-Zulu Natal. Oorspronkelijk zochten tienduizenden mensen hun toevlucht tot politiebureaus, openbare gebouwen, kerken en moskeeën om er onderdak en veiligheid te zoeken. Drie weken lang leefden ze in armzalige omstandigheden en waren afhankelijk van de fragmentarische hulp van individuen en organisaties.
In verschillende delen van Johannesburg heeft de Zuid-Afrikaanse overheid tijdelijke kampen opgetrokken. Deze kampen waren echter niet degelijk ingericht om de ontheemden te op te vangen. Ze boden weinig veiligheid en bescherming. Sinds 1 juni proberen de AZG-teams de leemtes op te vangen in zeven kampen, zes in Johannesburg en een in Pretoria.

Koude nachten

“De situatie in de kampen is kritiek,” legt Philippe Havet uit, AZG-noodhulpcoördinator. “Hygiëne en sanitair volstaan niet, ’s nachts dalen de temperaturen, en de tenten zijn niet gemaakt voor dit weer. In bijna de helft van onze medische consultaties gaat het om luchtweginfecties, het gevolg van de koude. Bovendien uiten onze patiënten voortdurend hun ongerustheid over hun veiligheid.”
In de nasleep van het geweld boden AZG-teams in Johannesburg en Kaapstad dringende medische hulp. Ze verzorgden vooral geweldgerelateerde verwondingen, vooral in Johannesburg waar sprake was van extreem geweld. In de daaropvolgende weken boden mobiele medische en logistieke teams gezondheidszorg, dekens, plastic zeilen en hygiënekits in 15 van de 20 sites in Johannesburg en op zeven plaatsen in Khayelitsha, Kaapstad.
Momenteel gaan drie teams in Johannesburg van kamp naar kamp om basisgezondheidszorg te bieden. In een maand tijd werden meer dan 4000 consultaties verricht. In Khayelitsha ondersteunt een mobiel medische teams de gezondheidsdepartementen van de stad en de provincie met basisgezondheidszorg en het doorverwijzen van ontheemden.

Tweede trauma

“AZG is er niet om de verantwoordelijkheid van de regering over te nemen, maar om de bestaande leemtes in te vullen,” legt Philippe Havet uit. “De mensen zijn erg bang en velen wantrouwen de hulpverlening van de Zuid-Afrikaanse autoriteiten. Dat maakt de interventie van AZG als onafhankelijke organisatie kritiek.”
De ervaringen van de ontheemden tijdens de voorbije weken, hebben een ernstig mentaal trauma veroorzaakt. Veel mensen die nu getroffen worden door het geweld, kwamen in de eerste plaats naar Zuid-Afrika omdat ze op de vlucht waren voor politieke onrust in hun thuisland. In Johannesburg, waar het geweld het meest extreem was, implementeerde AZG mentale gezondheidszorg in het werk van de medische teams, met zowel individuele als groepssessies.
“Veel van onze patiënten, waaronder Zimbabwanen en Congolezen, zijn opnieuw getraumatiseerd door het geweld en de ontheemding in Zuid-Afrika,” zegt AZG-verpleegkundige Bianca Tolboom. “Naast de ellendige omstandigheden, leven ze ook in angst. Ze maken zich zorgen over wat er nu zal gebeuren. Zullen ze teruggaan naar het land dat ze ontvlucht zijn? Het is een onmogelijke keuze, en momenteel worden ze letterlijk in de kou gezet.”

Enkele cijfers over de AZG-interventie in Zuid-Afrika

Locaties

• 15 plaatsen in de eerste fase: gemeenschapscentra, kerken, moskeeën, enz.

• 6 kampen in Johannesburg en 1 in Pretoria sinds 1 juni

• Evaluaties in kampen in Kaapstad, Johannesburg en Pretoria

Basisgezondheidszorg

• Meer dan 4000 consultaties

• In de eerste fase voornamelijk verwondingen door geweld, nu luchtweginfecties, diarree, enz.

• 3 mobiele teams trekken langs de kampen in Johannesburg, Pretoria en Kaapstad

Mentale gezondheid

• Individuele en groepssessies

• De voorbije week warden 400 mensen opgevangen

• Sinds het begin van de interventie werden 1000 mensen opgevangen

Distributies

• Hygienekits: 8600

• Dekens: 10.700

• Plastic zeil: 1.300 m²

Personeel

• 44 plaatselijke medewerkers, voornamelijk Zuid-Afrikanen en Zimbabwanen

• 9 internationale medewerkers

• Enkele medewerkers die hun normale activiteiten tijdelijk hebben verlaten om bijstand te bieden in Kaapstad en Johannesburg.

AZG is aanwezig in Zuid-Afrika sinds 1999. De organisatie biedt er HIV/aids- en tuberculosezorg in Khayelitsha, Kaapstad, en Lusikisiki, in de Oostkaapprovincie. Sinds december 2007 werkt AZG ook in het centrum van Johannesburg en in Musana, bij de Zimbabwaanse grens, om toegang tot medische zorg te verschaffen aan Zimbabwanen die asiel zoeken in Zuid-Afrika. Naar aanleiding van het recente geweld en de onrust, biedt AZG bijstand aan de getroffen bevolking in Johannesburg, Kaapstad en Pretoria.