Nieuw centrum voor HIV/aids in sloppenwijk Nairobi

Artsen Zonder Grenzen opende zopas een nieuwe gezondheidspost in Silanga, in de sloppenwijk Kibera aan de rand van de Keniaanse hoofdstad Nairobi. De belangrijkste opdracht van het gezondheidscentrum is de behandeling van HIV/aids. Het is de derde centrum van dit type dat AZG opent in Kibera, de grootste sloppenwijk van Afrika met een geschatte bevolking van 1,2 miljoen mensen.

De halvemaanvormige sloppenwijk Kibera beslaat verscheidene vierkante kilometers en de woningen variëren er van degelijke stenen bouwsels tot constructies van modder en stokken, alles opeengepakt in een labyrint van modderige paden.
Wie de nieuwe gezondheidspost wil bereiken, moet de sloppenwijk goed kennen om niet te verdwalen in de wirwar van straatjes. Het AZG-centrum staat aangeduid op een drukke hoofdweg. Een bord leidt bezoekers langs een pad met diepe sporen en hutten aan weerszijden. Het centrum duikt op uit het niets. Achter de gezondheidspost kijkt men uit over een zee van gammele hutjes, met roestige metalen dake

Wasgoed voor de deur

In Kibera gaat geen vierkante centimeter grond verloren. Het gezondheidscentrum is dan ook letterlijk ingesloten door hutten. Op een paar meter voor de hoofdingang hangt wasgoed te drogen en kinderen zitten er de bruine bastaardhonden achterna waarvan er zoveel rondzwerven in de sloppenwijk.
Dit is in niks te vergelijken met de hygiënische omgeving die wij gewend zijn van gezondheidscentra in Europa. De locatie van het centrum is echter bewust gekozen. "Hoe dichter bij de bevolking we kunnen werken, hoe meer kans op slagen", aldus AZG-landverantwoordelijke Christine Jamet. "We wilden het centrum midden in de sloppenwijk, zodat mensen het gemakkelijk kunnen bereiken. De drie centra die we hier openhouden, liggen in het oosten, het westen en nu ook in het midden van Kibera."
De AZG-centra houden zich in belangrijke mate bezig met HIV/aids en bieden een antiretrovirale behandeling (ARV-behandeling) aan naast andere basisgezondheidszorg. De dienstverlening, die gebeurt in samenwerking met het Keniaanse Ministerie van Volksgezondheid, is gratis.
"Gratis gezondheidszorg is van levensbelang omdat de meeste bewoners van deze sloppenwijk straatarm zijn", zo vertelt Jamet. "Zelfs de kleinste kost kan hen verhinderen een behandeling te beginnen."

Een getuigenis

Catherine Atieno

Catherine Atieno is een van de bijna 500 inwoners die een ARV-behandeling krijgt van AZG in Kibera, via één van de twee al bestaande centra. Ze woont in een kamer van vijf vierkante meter, in twee verdeeld door een aan het plafond opgehangen laken. Privacy is geen bekommernis in dit deel van de wereld. Ze woont er met haar vier kinderen en de twee kinderen van haar broer die in 1999 stierf aan aids.
Toen haar zus in 2000 aan de ziekte stierf, liet ook zij kinderen achter. Die wonen vandaag nog steeds in Nyanza, zo'n 300 km van Nairobi. Ze rekenen op het beetje geld dat Catherine kan verdienen.
"Vroeger ging ik water halen voor mensen en deed ik klusjes om wat geld te verdienen", zo vertelt ze. "Maar toen ik ziek werd, lukte dat allemaal niet meer en kon ik uiteindelijk de huur niet meer betalen. We konden zelfs geen eten kopen." Op dat moment vernam Catherine over de mogelijkheid om gratis behandeld te worden bij AZG. Ze begon met de levensverlengende medicatie in juli 2003 en kon al gauw opnieuw aan het werk.
Vandaag ziet ze er gezond uit en lacht ze stralend uit het raam van haar huisje. "Sinds ik beter ben, kan ik weer voor mijn kinderen zorgen", vertelt ze. Het leven is nog steeds hard voor Catherine, maar de medicijnen die ze krijgt, betekenen erg veel. Niet alleen voor haar, maar ook voor de kinderen die ze onderhoudt. "Ik kan mijn kinderen naar school sturen en ik hoop zelfs dat mijn oudste dochter naar de universiteit zal kunnen gaan."
Catherine is een van de 5.000 patiënten die ARV-behandeling krijgen van AZG op vier locaties in Kenia. Maar zij zijn slechts het topje van de ijsberg. 1,24 miljoen Kenianen leven met HIV en naar schatting 200.000 mensen hebben vandaag een behandeling nodig. Helaas is die behandeling slechts weggelegd voor nauwelijks 44.000 zieken en van hen worden er slechts 10.000 behandeld door het ministerie van Volksgezondheid.
"De gezondheidsinfrastructuur in Kenia moet radicaal verbeterd worden. Er is een schrijnend gebrek aan opgeleid medisch personeel en aan noodzakelijke faciliteiten", zo gaat Jamet door. "De hoge prijzen en de beperkte beschikbaarheid van kwalitatieve ARV-behandelingen zijn eveneens grote hinderpalen voor de behandeling van HIV/aids. De nieuwe gezondheidspost is een belangrijke stap, maar de capaciteit van AZG is hoe dan ook beperkt en er moet nog veel meer gebeuren."