Mondiale strijd tegen tuberculose gedoemd tot mislukken zonder nieuwe geneesmiddelen en tests

De internationale humanitaire medische organisatie Artsen Zonder Grenzen (AZG) verklaarde vandaag dat we de strijd tegen tuberculose (tbc) aan het verliezen zijn omdat de beschikbare diagnosetests en geneesmiddelen verouderd zijn. De HIV/aids-pandemie heeft dit probleem nog verscherpt, aangezien tbc vaak samen voorkomt met HIV/aids en daardoor moeilijker te behandelen is. AZG doet daarom een dringende oproep om wereldwijd meer te investeren in onderzoek naar tbc en in ontwikkeling.

“Voor een doeltreffende tbc-behandeling is in de eerste plaats een betrouwbare diagnosetest vereist, maar die hebben we niet”, aldus dr. Rowan Gillies, internationaal voorzitter van AZG, op het “Stop TB Partners’ Forum” in New Delhi (24-26 maart). “Steeds meer tbc-patiënten overal ter wereld hebben ook HIV/aids. Toch kunnen de huidige diagnose-instrumenten tbc slechts bij 50% van de HIV-patiënten opsporen, ook al gaat het om een degelijk geleid tbc-programma.”
De diagnose bij kinderen is bijzonder problematisch omdat ze vooral gebaseerd is op een gedetailleerde beschrijving van de symptomen en tekens van tbc. Meestal kan ze niet met zekerheid bevestigd worden.

De huidige eerstelijnsgeneesmiddelen tegen tbc werden ontwikkeld tussen de jaren ‘40 en de jaren ‘60. “We kunnen onmogelijk tevreden zijn met de tbc-behandeling waarover wijzelf en onze collega’s vandaag beschikken in de nationale tbc-programma’s”, aldus Olivier Brouant, landverantwoordelijke van het tbc-project van AZG in Mumbai. “Een patiënt moet gedurende zes tot acht maanden elke dag zijn tbc-medicatie nemen, maar we kunnen ongetwijfeld beter doen”, vindt Brouant. Bovendien zijn de meeste gebruiksvriendelijke vaste combinaties van tbc-geneesmiddelen in heel wat landen waar AZG actief is, niet verkrijgbaar in pediatrische dosissen.
Sommige farmaceutische bedrijven doen in beperkte mate aan onderzoek en ontwikkeling (R&D) voor tbc, maar de meesten zijn gestopt met antibacteriële R&D. Van hen verwacht AZG niet dat ze een nieuw tbc-geneesmiddel zullen lanceren op een gebruikersmarkt die vooral bestaat uit mensen met een zeer lage koopkracht.
Daarom roept AZG regeringen en de Wereldgezondheidsorganisatie op om een ambitieuze R&D-agenda voor tbc uit te werken en te financieren, een agenda die werkelijk op de volksgezondheidsbehoeften is afgestemd.
Slechts enkele maanden na het uitbreken van de SARS-epidemie vorig jaar ontwikkelde het Genoominstituut van Singapore reeds een diagnosetest om deze ziekte op te sporen. “Tbc doodt elk jaar twee miljoen mensen, maar beseft men wel voldoende dat het de hoogste tijd is om middelen vrij te maken en nieuwe behandelingen te ontwikkelen tegen deze ziekte?”, vraagt dr. Gillies zich af.
AZG behandelt momenteel 20.000 tbc-patiënten in 30 projecten overal ter wereld. Verder geeft de organisatie aids-remmers aan HIV/aids-patiënten in meer dan 20 arme landen.