Malaria en ondervoeding: een dodelijke spiraal

Teams van AZG in Niger zijn bijzonder waakzaam in de periode tussen juli en november. Dan lopen ondervoede kinderen het risico om malaria op te lopen. De combinatie van die twee aandoeningen maakt kinderen erg kwetsbaar.

In 2010 verzorgde Artsen Zonder Grenzen al zo’n 130.000 kinderen met malaria in regio’s Maradi, Zinder, Tahoua en Agadez.
Zoals zoveel moeders heeft  Zainad vanuit het noorden van Nigeria de grens met Niger overgestoken met haar dochter van zestien maanden. Ze hebben 200 km gereisd naar het voedingscentrum van Artsen Zonder Grenzen in Dan Isa. “Mijn dochter had krampen, dus zijn we gisteren vertrokken. We namen eerst de motortaxi, en dan nog drie bushtaxi’s,” zegt Zainab. Een verpleegster controleerde meteen of het meisje malaria had – en dat bleek het geval. Bloedarmoede had haar toestand verder verslechterd.
Het regenseizoen in Niger duurt van juli tot november en malaria flakkert dan ook telkens weer op tijdens die maanden. Plassen water zijn letterlijk kweekvijvers voor de muggen die de ziekte overbrengen. In juli was al bij 8.600 kinderen malaria vastgesteld in het district Madarounfa.
Wanneer de kinderen toekomen in het centrum, worden ze gratis onderzocht en behandeld. Als het aan een eenvoudige vorm van malaria lijdt, mag het meteen weer naar huis met een behandeling. Maar als het om een gecompliceerde vorm gaat, bijvoorbeeld met neurologische gevolgen, of als er extra complicaties optreden, zoals bloedarmoede of ademhalingsproblemen, dan wordt het kind opgenomen in het malariacentrum van Dan Issa.
Ondervoede kinderen met een ernstige vorm van malaria, die dus dubbel zo zwak zijn, worden behandeld in het intensievevoedingscentrum. Daar krijgen ze therapeutisch voedsel en medicatie tegen malaria. Omdat ondervoeding ook het immuunsysteem verzwakt, lopen de kinderen het gevaar ernstigere vormen van malaria te krijgen. Een kind dat ondervoed is, loopt twee keer zoveel kans te sterven aan malaria als een normaal gevoed kind.
Zo raast malaria door Niger. Sinds begin 2010 zijn al meer dan 2 miljoen gevallen vastgesteld. Dat is dubbel zoveel als in 2009. De epidemie blijft groeien. “De afdelingen kindergeneeskunde in ziekenhuizen worden overstelpt,” zegt dokter Laouali, die voor een Nigerese ngo werkt. “In sommige voedingscentra heeft zeventig procent van de kinderen malaria.”
Zijn team, dat het centrum van Artsen Zonder Grenzen steunt sinds juni, versterkt nu zijn pediatrisch personeel, dat overbelast was door de sterke stijging van het aantal patiënten. De voorbije maanden stierven 150 kinderen aan malaria.
Om de verschrikkelijke effecten van malaria op de kinderen te verminderen, werkt Artsen Zonder Grenzen aan een pilootproject dat de verbetering tot gezondheidszorg moet verbeteren. Medewerkers uit de gemeenschappen zelf lichten de bevolking in over de risico’s en doen snelle diagnostische tests voor malaria, zodat er indien nodig snel een behandeling kan worden gegeven – voor het kind zijn kracht, doorzettingsvermogen en de wil om te overleven verliest.