Interview met Kaz de Jong, adviseur psychosociale zorg

“Een vrouw wilde het voedsel niet aannemen. Ze vertelde dat zij de wil om te eten had verloren, en vroeg of we daar misschien ook iets voor hadden.” Kaz de Jong, adviseur psychosociale zorg van Artsen zonder Grenzen, reisde door de Irrawaddydelta in Myanmar en vertelt over zijn ervaringen en over de activiteiten van AZG.

“Als je dichtbij komt, zie je het verlies in hun ogen. In gebieden die minder zwaar getroffen zijn, zie je mensen weer overeind krabbelen, voor elkaar zorgen, samen hun gemeenschap opnieuw opbouwen. Maar in de zwaarder getroffen gebieden zie je lege gezichten: mensen van wie het vermogen tot zelfredzaamheid compleet is weggevaagd, gemeenschappen die totaal uit elkaar gerukt zijn.”
 
Kaz de Jong was in Myanmar om een psychosociaal programma op te zetten voor de overlevenden van cycloon Nargis. Hij reisde mee met medische teams. Ze zagen mensen die lusteloos waren, diepbedroefd, depressief en leden aan hevige angsten, slaapproblemen, een hoge bloeddruk, hartkloppingen en vage pijnen.

Geïntegreerde zorg

“We zetten een psychosociaal programma op om de mensen te helpen hun trauma's te verwerken. We integreren dit in onze noodhulp in het gebied rond Labutta en Haingyi. Onze teams delen er voedsel en materiaal voor onderdak uit, zorgen voor drinkwater en zetten voorzieningen voor hygiëne op. Het is heel belangrijk voor het herstel van de slachtoffers om de psychosociale zorg te combineren met de andere hulpverlening,” vervolgt Kaz.

Actief opsporen

“Een team van lokale gezondheidswerkers wordt getraind in het opsporen van mensen die medische en/of psychosociale hulp nodig hebben. Ze geven voorlichting, vertellen wat psychische stress is, laten weten dat we er zijn voor hen. Ze werken samen met onze medische teams en met ervaren consulenten die psychosociale bieden. De consulenten komen van onze HIV/aidsprojecten elders in het land; we hebben hen aanvullende trainingen gegeven op vlak van traumaverwerking. Ook gaan we mensen leidraden geven om hun zelfhulpmechanismen te activeren en versterken, hoe ze praatgroepen kunnen opzetten enz.”

Buddysysteem

Ook de Birmese medewerkers van Artsen zonder Grenzen die direct na de cycloon hulp hebben verleend, zullen psychosociale ondersteuning krijgen. “Ze hebben het fysiek zwaar te verduren: zware regens, waden door diepe modder, primitieve levensomstandigheden. De confrontatie met zoveel leed leidt tot een enorme emotionele belasting. Sommigen hebben zelf ook naasten verloren. Ze zijn ontzettend gemotiveerd om hun landgenoten te helpen.” Voor de lokale medewerkers is een aflossingssysteem opgezet. Bij terugkeer uit het deltagebied krijgen ze een buddy toegewezen.

Opnieuw moeder

Er is nog steeds veel meer hulp nodig in het deltagebied, en de trauma's die de mensen hebben opgelopen, worden steeds sterker zichtbaar. Hele generaties zijn verdwenen, families zijn uit elkaar gerukt en dorpen zijn met de grond gelijk gemaakt. Mensen moeten van de ene op de andere dag een andere rol oppakken. Kaz: “Ik zag een oma met in haar armen een kindje. Ze zei: "Ik ben ineens weer moeder. Ik ben mijn hele familie kwijt. Ik heb alleen nog maar mijn kleinkind.''