"Heel wat verhalen hebben mijn hart gebroken"

Van 10 tot 18 januari bracht Meinie Nicolai, Directeur Operaties van AZG België, een bezoek aan de provincie Atjeh in Indonesië. Hier biedt AZG sinds 28 december hulp aan de slachtoffers van de tsunami. Meinie ging eerst naar Banda Atjeh en van daaruit reisde ze per helikopter langs de westkust tot Meulaboh. Op haar terugreis naar Banda Atjeh deed ze ook even Sigli aan, een stad aan de oostkust van het eiland.

Hoe groot is de schade in Atjeh?De westkust is volledig verwoest. De stad Meulaboh werd voor 50% vernield. De dorpen langs de kust werden echter compleet van de kaart geveegd. Het merendeel van de inwoners werd gedood door de tsunami. In de kleinere dorpen stierven tot 80% van de mensen.
Wat zijn de belangrijkste noden van de bevolking?
In Meulaboh worden de patiënten met breuken en verwondingen in het ziekenhuis verzorgd. Onze mobiele klinieken komen niet veel noodgevallen tegen. We hebben eerder te maken met chronische problemen die soms al jaren aanslepen. Het belangrijkste is dat onze mobiele klinieken dicht bij de mensen staan en hun gezondheidstoestand opvolgen.
De slachtoffers van de tsunami zijn waarschijnlijk erg getraumatiseerd?
De meeste overlevenden van de vloedgolf verkeren in een shocktoestand, een probleem dat dringend aangepakt moet worden. De patiënten klagen vooral over hoofdpijn, spierpijn en slapeloosheid. Ik heb talrijke verhalen gehoord die mijn hart gebroken hebben. Aan de westkust deed zich eerst een aardbeving voor. Plotseling trok de zee zich terug en de kinderen renden het strand op om de vissen die in het zand waren achtergebleven te vangen. Maar daarna kwam de tsunami, die hen allemaal heeft meegesleurd. Dit verhaal werd ons door heel wat mensen verteld.
Wat doet AZG voor deze mensen?
De mensen stellen het fysiek vrij goed, maar iedereen heeft wel iemand verloren. Het is een bevolking die alles is kwijtgeraakt, maar die nog niet de tijd heeft gehad om te rouwen. De teams van AZG verschaffen psychologische bijstand, zetten mobiele klinieken op touw, trainen het plaatselijke personeel en regelen hulpgroepen. Er is nog een lange weg te gaan.
Een belangrijk bijkomend probleem heeft betrekking op de hygiëne en de sanitaire omstandigheden…
Inderdaad, niemand spreekt graag over uitwerpselen…We zouden al tevreden kunnen zijn met de installatie van waterreservoirs en hydraulische systemen. Maar sanering is een andere zaak. We bouwen latrines dicht bij moskeeën en op plekken waar de mensen zich hebben verzameld.
Zijn de teams van AZG ook al gestoten op gevallen van ondervoeding?
Het is onwaarschijnlijk dat we een hoge mate van ondervoeding zullen tegenkomen, tenzij na een epidemie van mazelen bijvoorbeeld. De bevolking is in relatief goede gezondheid. Zeker als je vergelijkt met Darfur bijvoorbeeld, waar mensen die al vóór de oorlog verzwakt waren, op de vlucht zijn moeten gaan en nu te kampen hebben met een golf van droogte. Hun weerstand is gebroken. Maar hier is de bevolking in relatief goede gezondheid en hebben de mensen goede sanitaire gewoontes, zoals water koken voor gebruik, bijvoorbeeld.
Hoelang blijft AZG in Atjeh?
Het is onmogelijk om je in te beelden hoe de kustlijn heropgebouwd zal worden. Er zijn reeds kleine groepen van mensen die langzaam begonnen zijn met de heropbouw van hun dorpen, maar er is uiteraard meer tijd nodig voor een stad. In het ideale geval zou AZG graag twee jaar aanwezig blijven. AZG is niet betrokken bij de massale reconstructie van de huizen, maar werkt in de ziekenhuizen en de gezondheidscentra. Negen prefab gezondheidscentra zijn op weg naar Atjeh. Ze zullen eind januari op hun bestemming aankomen. Er werden ook 13.000 tenten naar Atjeh gestuurd. Er moet nog worden beslist over de exacte locatie waar deze zullen worden geïnstalleerd.
Klopt het dat de mensen zich vestigen op de heuvels, uit vrees voor een nieuwe tsunami?
Veel mensen blijven dicht bij de zee. Ze vluchten niet altijd naar de heuvels. In Sigli (aan de oostkust) verblijven nog steeds 700 mensen in de buurt van waar ze vroeger woonden. Ze hebben er zelfs tijdelijke woningen gebouwd. De manier waarop de mensen op de tsunami hebben gereageerd, verschilt van streek tot streek. Amper twee weken na de ramp zag ik meerdere groepen mensen zich uit te slag trekken en hun krachten bundelen. Hun pragmatisme verbaasde mij. Bij wijze van bijstand vragen de mensen enkel sanitaire installaties en soep. En boten, om opnieuw te kunnen gaan vissen.
Dit interview werd op 19 januari 2005 in Brussel afgenomen