Gevangen tussen Noord en Zuid

Na de gevechten in Abyei half mei zijn bijna 60.000 mensen het gebied ontvlucht, dat vroeger 130.000 inwoners telde. Velen zijn weggetrokken naar Turalei en Agok.

Een AZG-team van 11 personen, onder wie een chirurg en een anesthesist, is naar Turalei en Agok gestuurd om de ontheemde bevolking te helpen. Zij leverden chirurgische instrumenten en eerstehulpmateriaal, om de behoeften van 1.705 gezinnen te lenigen, en waterzuiveringsmateriaal voor zo'n 10.000 mensen. AZG heeft in beide steden 140 gewonden verzorgd. In het ziekenhuis van Turalei, dat over slechts 40 bedden beschikt, hebben AZG-teams medische noodstructuren opgericht in tenten om de ontheemde bevolking eerstelijnszorg te kunnen bieden.

Meer dan 50% ondervoeding

Ondervoeding is het meest acute probleem bij de ontheemden uit Abyei en omgeving, meer nog dan het geweld. Het ondervoedingspercentage lag immers hoger dan 50%, zo bleek uit screenings in het ziekenhuis van Abyei. Meer dan 700 kinderen jonger dan vijf jaar werden in het voedingsprogramma opgenomen. AZG-teams in Turalei en Agok geven voedingstherapie aan zwaar ondervoede kinderen in ambulante programma's, en hebben een intern voedingscentrum opgericht voor gecompliceerde gevallen.
Eind juni werden er in amper één dag tijd 40 kinderen opgenomen in het voedingsprogramma in Agok, nadat een mobiele AZG-kliniek in de nabijgelegen regio Malual Aleu evaluaties had uitgevoerd. Hier en in de AZG-kliniek in Agok werden 2.000 kinderen onderzocht, en daaruit bleek dat het totale percentage acute ondervoeding 25 % bedroeg. Vandaag behandelen AZG-teams meer dan 400 ondervoede kinderen.

Momenteel is er een evaluatie aan de gang in de meest afgelegen gebieden, om toegang te krijgen tot de zwaarst getroffen bevolking. Doordat de bevolking zo sterk verspreid is en het regenseizoen voor extra logistieke problemen zorgt, is het moeilijk om alle behoeftige groepen te bereiken. Een ander AZG-team evalueert de situatie in de gebieden ten noorden van Abyei, en heeft al essentiële niet-voedingsproducten uitgedeeld aan 670 ontheemde gezinnen in Muglad, plus basiskits om de bestaande gezondheidsstructuren te ondersteunen.

Werken in een blijvend onveilige situatie

Eerder dit jaar deden de gevechten tussen gewapende troepen en stammilities langs de betwiste grens tussen Noord- en Zuid-Soedan een paar duizend ontheemden op de vlucht slaan naar de regio rond Aweil, de hoofdstad van de staat Bahr el Ghazal. AZG heeft aan de kwetsbaarste bevolkingsgroepen 3.000 kits uitgedeeld met levensnoodzakelijke goederen, zoals zeep, jerrycans, muskietennetten, zeilen en kooksets, en heeft daarmee de noden gelenigd van meer dan 15.000 mensen. Na de terugkeer van tienduizenden voormalige Soedanese vluchtelingen is de bevolking verder toegenomen, en dat in een context van voedselonzekerheid.

De AZG-teams stellen in veel gebieden in Zuid-Soedan een gebrek aan voedsel vast, zeker tijdens de "hongerkloof" van april tot juli. In het noorden van Bahr el Ghazal is de voedselonzekerheid dit jaar zelfs toegenomen, doordat de overstromingen van vorig jaar de oogsten hebben vernield en het beschikbare voedsel op de markten hebben doen slinken. Temeer omdat de handel met Zuid-Soedan stilviel na het uitbreken van de grensgevechten.

Ondervoeding in de regio Aweil is de eerste prioriteit, en AZG richtte begin 2008 dan ook verschillende voedingscentra op. Sinds februari zijn er al meer dan 4.000 personen opgenomen in het voedselprogramma (6.000 opnames gepland). Het team sensibiliseerde de VN-agentschappen en organiseerde voedselbedelingen. AZG concentreert zich daarbij op zwaar ondervoede kinderen en matig ondervoede kinderen met medische complicaties.

De medische teams hebben ook een hoge malariaprevalentie vastgesteld, lang vóór het begin van het "malariaseizoen". Ze verwachten 23.000 malariapatiënten tijdens het seizoen, onder wie 1.000 ernstige gevallen. Er zijn twee behandelingseenheden voor gecompliceerde malariagevallen opgericht in het ziekenhuis van Aweil en Warawar (Aweil east county). Drie mobiele teams zullen zich met de eenvoudige gevallen bezighouden.

Toen AZG in 2005 voor het eerst de gezondheidszorg evalueerde in Bor (staat Jonglei), was de situatie er kritiek. De stadsbevolking was snel aangegroeid en zou binnenkort naar schatting meer dan 10.000 bedragen. In juni 2008 droeg AZG het ziekenhuis in Bor na twee jaar activiteit over aan de lokale gezondheidsautoriteiten. Het ziekenhuis is vandaag volledig functioneel en behandelt elke maand duizenden patiënten. In de loop van 2007 werden hier ongeveer 55.000 mensen verzorgd. AZG biedt het burgerziekenhuis van Bor nog tot eind dit jaar materiële en financiële hulp.

De noden proberen te lenigen

Door gebrek aan gezondheidspersoneel, structuren, wegen, transport en investeringen in gezondheidszorg, en de afwezigheid van andere hulporganisaties, is AZG in veel gebieden van Zuid-Soedan één van de enige medische organisaties die de aanzienlijke behoeften proberen te lenigen. De AZG-teams zijn actief in zes staten en verlenen medische zorg, gaande van basisgezondheidszorg tot de behandeling van ziekten met epidemisch potentieel.
Gezondheidszorg voor vrouwen is daarbij een groot pijnpunt, want de moedersterfte in Zuid-Soedan is één van de hoogste ter wereld. Sinds januari 2008 begeleidde AZG bijna 4.000 vrouwen in prenatale zorgprogramma's in de Bovennijl-regio. In de eerste helft van 2008 zag het personeel in de gezondheidscentra en ziekenhuizen van AZG in de staten Jonglei, Bovennijl en Unity al meer dan 100.000 poliklinische patiënten, werden ongeveer 2.000 patiënten opgenomen en 130 operaties uitgevoerd.
Naast het werk in vaste structuren vormen ook mobiele klinieken en poliklinische teams een essentieel onderdeel van de activiteiten van AZG. Op die manier kunnen mensen in uiterst afgelegen gebieden zonder wegen of transportmogelijkheden toch medische zorg krijgen.

Ingrijpen bij noodsituaties

In een land dat verwoest is door meer dan 20 jaar oorlog, dat over weinig of geen gezondheidsinfrastructuur beschikt, en waar dodelijke ziekten dagelijkse kost zijn en meningitis- en cholera-epidemieën vaak voorkomen, is het van cruciaal belang dat de AZG-teams snel en doeltreffend kunnen reageren op noodsituaties. Een AZG-team bestreed onlangs een cholera-epidemie in Juba. In de eerste helft van mei werden twee cholerabehandelingscentra opgericht. Tot dusver zijn er 716 patiënten behandeld, en hun aantal neemt af. Andere activiteiten zijn onder meer: hygiënebevordering, gezondheidsvoorlichting, communicatiecampagnes, huisontsmettingen en opleiding van plaatselijk personeel.
In mei 2008 startte AZG in Pibor met interventie voor een mazelenepidemie. Het team behandelde al 228 gevallen in de AZG-gezondheidscentra van Pibor en Gumuruk. Sinds eind juni werden bij een vaccinatiecampagne tot nog toe 5500 kinderen ingeënt.AZG heeft haar noodcapaciteit versterkt, niet alleen door proactieve terreinteams in te zetten, maar ook door een permanent team op te richten in Juba. In samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid concentreert het zich op epidemiecontrole, snelle evaluatie en respons.
In april 2008 was dit noodteam al actief geweest in vier van de tien staten. In Malualkon (Noord-Bahr el Ghazal), bood het hulp aan mensen die door de zware gevechten op de vlucht waren geslagen. In Kapoeta (Oost-Equatoria) werden dreigende mazelen-, meningitis- en hepatitis E-epidemieën geëvalueerd. In Marial Lou (staat Warrab) werden spoedoperaties verricht, en in Yei (Centraal-Equatoria) bestreden de teams een cholera-uitbraak.
De AZG-teams werken nauw samen met het ministerie van Volksgezondheid en met een aantal andere organisaties die actief zijn in Zuid-Soedan. De stijgende criminaliteit in Juba, de toegenomen spanningen als gevolg van de ontwapeningsinitiatieven en het straatbanditisme maken het voor de teams op het terrein moeilijker om veilig te werken. De behoeften in Zuid-Soedan blijven echter immens, en de AZG-teams moeten alle zeilen bijzetten om eerste- en tweedelijnszorg te kunnen bieden en tijdig op noodsituaties te kunnen reageren.