Geneesmiddelenprijzen nemen toe
De geneesmiddelenprijzen zijn aan het stijgen, vijf jaar na de historische ondertekening van de Doha-verklaring over TRIPS* en volksgezondheid op de ministeriële bijeenkomst van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) in Doha (Qatar), zo benadrukt Artsen Zonder Grenzen (AZG). Om de prijzen te doen dalen, zullen de landen meer gebruik moeten maken van de flexibele TRIPS-regeling die is vastgelegd in de Doha-verklaring. Die verklaring heeft als doel "… de volksgezondheid te beschermen en (…) iedereen toegang te geven tot geneesmiddelen".
De aidsproblematiek illustreert die trend. Dankzij de sterke generische concurrentie zijn de prijzen van eerstelijnsgeneesmiddelen tegen aids sinds 2000 met 99% gedaald, van $ 10.000 tot ongeveer $ 130 per patiënt per jaar. De prijzen van tweedelijnsgeneesmiddelen - die de patiënten absoluut nodig hebben, aangezien ze spontaan resistentie ontwikkelen - blijven echter hoog door de toegenomen patentbarrières in de belangrijkste producentlanden zoals India.
In een land als Zuid-Afrika, waaraan AZG al vijf jaar aidsremmers levert, kost 58 patiënten behandelen met tweedelijnsgeneesmiddelen evenveel als ruim 550 patiënten behandelen met eerstelijnsmiddelen. Bovendien zijn de nieuwste HIV-geneesmiddelen die de WHO aanbeveelt, soms tot 50 keer duurder, als ze überhaupt al verkrijgbaar zijn. Die geneesmiddelen zullen pas betaalbaar worden voor de bevolking als de prijzen zakken door de generische concurrentie.
"In onze projecten voelen we het effect van de hogere geneesmiddelenprijzen op ons budget", aldus dr. Tido von Schoen-Angerer, directeur van de AZG-campagne Toegang tot Basisgeneesmiddelen. "Heel wat landen gebruiken de Doha-verklaring om geneesmiddelen in te voeren, maar wat is het nut daarvan als er binnenkort geen generische geneesmiddelen meer te koop zijn? Landen waar er geneesmiddelenproducenten gevestigd zijn, moeten stappen ondernemen om de generische productie en de export mogelijk te maken van nieuwe basisgeneesmiddelen. Zo niet gaan we in geen tijd terug naar af, omdat de geneesmiddelen opnieuw onbetaalbaar zullen worden."
De WHO-Commissie voor Intellectuele Eigendom, Innovatie en Volksgezondheid publiceerde in april een rapport. De conclusie ervan luidt dat bescherming van intellectuele eigendom niet heeft geleid tot meer innovatie en toegang tot geneesmiddelen voor de burgers in de ontwikkelingslanden, in tegenstelling tot wat voorstanders vaak beweren.
"Het is tijd om de ontwikkeling en financiering van nieuwe geneesmiddelen te herzien. Het huidige systeem, dat gebaseerd is op patenten en hoge innovatiekosten, leidt tot schaarste en kan onmogelijk tegemoetkomen aan de massale gezondheidsnoden", aldus Ellen ‘t Hoen, beleidsdirecteur van de AZG-campagne voor Toegang tot Basisgeneesmiddelen. "De komende onderhandelingen bij de WHO over een actieplan en een structuur voor basisgezondheidsonderzoek en -ontwikkeling (R&D) in december zijn een geschikte gelegenheid om dit proces te lanceren."
* Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (Overeenkomst inzake de handelsaspecten van intellectuele eigendomsrechten)