Gebrek aan gezondheidspersoneel beperkt toegang tot HIV/aidsbehandeling in zuidelijk Afrika
Nieuw rapport van AZG –“HELP WANTED”
Het nijpend gebrek aan gezondheidspersoneel in zuidelijk Afrika bedreigt in ernstige mate de inspanningen om de toegang tot een HIV/aidsbehandeling uit te breiden, waarschuwt Artsen Zonder Grenzen in een nieuw, pas gepubliceerd rapport. Het rapport behandelt vier landen in zuidelijk Afrika: Lesotho, Malawi, Mozambique en Zuid-Afrika - waar meer dan een miljoen mensen geen toegang hebben tot de levensreddende antiretrovirale behandeling die ze dringend nodig hebben. Indien niets wordt ondernomen zullen nog meer mensen nodeloos lijden en sterven.
“In het district van Thyolo behandelen we 7.000 HIV/aidspatiënten. We moeten dit aantal optrekken tot 10.000 tegen het einde van het jaar, maar we beschikken eenvoudigweg niet over voldoende verpleegsters, artsen en medische assistenten,” zegt Veronica Chifaka, een verpleegster die voor AZG in Malawi werkt.
In heel zuidelijk Afrika compromitteren ernstige tekorten in het medisch personeel de kwaliteit en beschikbaarheid van de HIV/aidszorg. In het district van Thyolo in Malawi ziet een medisch assistent soms wel tot 200 patiënten per dag, veel te veel om nog een kwaliteitsvolle behandeling te kunnen garanderen. In het Mavalane-district in Mozambique zijn patiënten soms verplicht om twee maanden te wachten alvorens hun behandeling te starten door het gebrek aan artsen en verpleegsters - velen sterven dan ook tijdens het wachten.
In Lesotho zijn er slechts 89 dokters in gans het land. “Het geven van een HIV/aidsbehandeling in rurale klinieken steunt sterk op de verpleegsters, maar die worden overweldigd door het aantal patiënten,” zegt dr. Pheello Lethola, dokter van AZG in Lesotho. “De consultatietijd is veel te kort en patiënten lijden nodeloos. Als de verpleegsters het moeilijk hebben, stellen de zieken het ook slecht.”
Deze personeelscrisis wordt algemeen erkend maar er wordt haast geen actie te velde ondernomen. AZG maant regeringen aan om dringend noodplannen te ontwikkelen en uit te voeren om gezondheidswerkers te behouden en aan te werven, o.a. door het salaris op te trekken en de werkomstandigheden te verbeteren. In de meeste landen zal dit slechts gebeuren als de donoren hun beleid wijzigen en ook financiële steun verlenen voor terugkerende kosten zoals weddes. Ministeries van Financiën en het IMF moeten oplossingen zoeken om het “plafond” op het aantal gezondheidswerkers en het lage niveau van de lonen te doorbreken. Zoniet zullen overheden niet in staat zijn om adequaat te reageren op de vooralsnog onbeantwoorde noden qua behandeling.
Zelfs in Zuid-Afrika, dat meer en beter betaald gezondheidspersoneel heeft dan de andere landen in zuidelijk Afrika, veroorzaakt de onevenredige spreiding en het te lage aantal medewerkers achterstand in het uitbreiden van de behandeling. “Klinieken zijn oververzadigd, wachtlijsten groeien zienderogen aan en het lijkt of we het gevecht aan het verliezen zijn,” zegt dr. Eric Goemaere, hoofd van AZG’s programma in Khayelitsha, West-Kaap. “Voor beleidsmakers in kantoren ver weg van de dagelijkse realiteit van de patiënten, is onze boodschap dat we hen verantwoordelijk houden indien ze niet dringend reageren en flexibele oplossingen vinden voor dit personeelstekort.”
Om de toegang tot HIV/aidszorg in plattelandsgebieden op te voeren, rekenen de teams van AZG noodgedwongen op verregaande delegatie (“task shifting”), waarbij verplegers deels taken overnemen van artsen, en niet-medische werkers op hun beurt van verplegers. Deze maatregelen kunnen echter de dringende nood voor bijkomend gekwalificeerd medisch personeel niet opheffen.
“Het is onbegrijpelijk dat donoren fondsen vrijmaken voor levenslange behandelingen en het bouwen van nieuwe klinieken, maar steun weigeren voor de salarissen van gezondheidswerkers omdat dit niet “duurzaam” zou zijn,” zegt Sharonann Lynch, een AZG-medewerkster uit Lesotho. “Mensen die met HIV/aids leven hebben niet enkel geneesmiddelen en klinieken nodig: ze hebben dringend nood aan getrainde en gemotiveerde gezondheidswerkers om diagnoses te stellen, hen op te volgen en te behandelen."