Gebrek aan fondsen hindert vooruitgang van millenniumdoelstellingen
Op de top over de millenniumdoelstellingen in New York worden dan ook nieuwe financieringsmechanismen besproken.
Tien jaar geleden lanceerden de leden van de Verenigde Naties de Milleniumdoelstellingen. Ze beloofden o.a. om de kinder- en moedersterfte te halveren en de verspreiding van dodelijke ziektes zoals hiv/aids, malaria en tuberculose te stoppen tegen 2015. Met nog vijf jaar op de klok komen wereldleiders deze week samen in New York om te stand van zaken te bespreken.
Het is hoog tijd dat ze de realiteit onder ogen zien: de hoge sterftecijfers en de precaire gezondheidstoestand in vele lage inkomenslanden is een noodsituatie, die uitzonderlijke en dringende maatregelen vraagt. Deze crisis beperkt zich niet tot conflicthaarden en er wordt steeds vaker een beroep gedaan op Artsen Zonder Grenzen om aan deze crisissen het hoofd te bieden.
Het lot van vrouwen en kinderen in landen als Sierra Leone, waar één op acht vrouwen sterft tijdens de bevalling en malaria een hoge tol eist bij kinderen, toont aan hoe ver we nog verwijderd zijn van het doel om moeder– en kindersterfte terug te dringen. Besmettelijke ziektes zoals hiv/aids en tuberculose veroorzaken nog steeds een enorm aantal doden in landen als Lesotho en Swaziland, waar meer dan een vijfde van de volwassenen besmet is met hiv/aids.
Nochtans bestaan er eenvoudige middelen om levens te redden. Betere malariatesten en -medicijnen maken efficiënte bestrijding mogelijk in vele Afrikaanse landen. De grootschalige behandeling van hiv/aidspatiënten met aidsremmers heeft in Zuid-Afrika en Malawi niet alleen honderdduizenden levens gered, maar ook tuberculose teruggedrongen en het aantal nieuwe hiv-infecties verminderd.
De verdeling van verbeterde voedselsupplementen vóór het hongerseizoen begint, kan het aantal acuut ondervoede kinderen verminderen. Dat doen de teams van Artsen Zonder Grenzen nu in Niger. Ook het gratis maken van essentiële medische zorgen heeft zijn efficiëntie bewezen door bij te dragen aan de sterftedaling in Mali and Burundi.
Voor veel ziektes weten we wat gedaan moet worden om levens te redden. Maar omdat dat ook daadwerkelijk te kunnen doen, is er ten eerste politieke wil en ten tweede geld nodig. Zonder zullen de milleniumdoelstellingen voor gezondheid niet gehaald worden.
Aan dat politieke en financiële engagement ontbreekt het vandaag, ondanks alle beloftes. Verschillende internationale donoren verminderen hun bijdrage voor gezondheidszorg in plaats van haar te verhogen. Nu landen terugkomen op hun beloftes om hiv/aids te bestrijden, ziet Artsen Zonder Grenzen hoe hiv/aids-patiënten weggestuurd worden uit ziekenhuizen omdat er te weinig medicatie is.
Om de financiële sector te redden werden er miljarden op tafel gelegd, maar nu beweren donoren dat er geen geld meer over is om ook het leven van miljoenen mensen te redden. Daardoor kampen sommige van de grootste organisties die gezondheidsprogramma’s in de ontwikkelingslanden finacieren, zoals het Global Fund dat aids, malaria en tuberculose bestrijdt, vandaag met nooit geziene financieringsproblemen.
Verschillende EU-landen schroeven hun bijdrage aan het Global Fund immers terug wat hun slagkracht om levens te redden ondermijnt. Op korte termijn is dit de vertrouwenstest voor de millenniumdoelstellingen: zullen de donorlanden de vraag om de 20 miljard, die het Global Fund de volgende drie jaar nodig heeft, steunen?
De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat we om wereldwijd de millenniumdoelstellingen voor gezondheid te halen per jaar 28,5 miljard euro extra nodig hebben. Om voldoende en duurzame financiering te garanderen, blijkt het te riskant om enkel op de wisselvallige steun van donoren te rekenen. Er is dus nood aan een bijkomend systeem.
Een heffing op diverse financiële transacties kan een oplossing zijn om meer geld te vrij te maken voor gezondheidszorg in de wereld. Minieme pijnloze heffingen kunnen grote sommen genereren: een heffing van 0,005% op munttransacties in de vier grootste munteenheden zou jaarlijk 23 miljard euro kunnen opleveren. Met dat geld kunnen gezondheidsprogramma’s gefinancierd worden.
Wereldleiders bespreken nu al de mogelijkheid van dergelijke taksen. Het International Muntfonds vindt zo’n heffing realistisch en ook de EU is dankzij de oproepen van Sarkozy en Merkel voorstander van zo’n heffing. Onlangs nog stelden zestig landen, waaronder België, voor om een wereldwijde solidariteitstaks te heffen op geldtransacties, waarbij de opbrengsten gebruikt zouden worden om de tekorten in de gezondheidszorg en in ontwikkeling weg te werken.
De wereldleiders krijgen de kans om hun engagement voor wereldwijde gezondheidszorg te bewijzen en de beloftes die zij tien jaar geleden maakten aan miljoenen mensen na te komen. Het al dan niet nakomen van deze beloftes is dan ook een politieke beslissing. Als medische humanitaire organisatie weet Artsen Zonder Grenzen maar al te goed dat gebrek aan politieke actie dodelijke gevolgen zal hebben voor miljoenen mensen.