De wiskundeleraar op thuisbezoek

Het vroeger zo rustige stadje Kebkabiya in Noord-Darfur, werd de afgelopen achttien maanden overspoeld door mensen van het platteland, die de aanvallen op hun dorpen ontvluchtten. Het oorspronkelijke bevolkingsaantal van ongeveer 20.000 ligt nu vijfmaal hoger. Families wonen samengepakt in elke hoek van de stad. Het ziekenhuis van AZG verzorgt hier tot 2.500 consultaties per week. En deze vormen slechts een klein onderdeel van wat nog steeds de grootste operatie van AZG op het vlak van personeel en hulpmiddelen is.

De bedreigingen voor de volksgezondheid en de constante achtergrond van geweld in de immense provincie West-Darfur maken dit een bijzonder moeilijke omgeving. De activiteiten van AZG strekken zich uit over voedingscentra tot de ondersteuning van ziekenhuizen en aandacht voor de gezondheid van de vrouwen. De vaak onzichtbare maar noodzakelijke basis voor dit soort werk wordt geleverd door een netwerk van gemeenschapswerkers, die de mensen in hun huizen en op de pleinen opzoeken om de medische en hygiënische problemen op te sporen. Saleh Farrah is een van deze "thuisbezoekers" van AZG. Hij praat over de moeilijkheden en het plezier dat het werk met zich meebrengt.
Saleh was een wiskundeleraar op de lagere school. Maar toen AZG arriveerde, in juli vorig jaar, solliciteerde hij voor een baan. De kern van zijn job bestaat uit het controleren van de huizen en hutten op ziektes, en uit het praten met de mensen over nieuwkomers, geboortes en sterftegevallen. Hij kreeg een basisopleiding in hygiëne en zegt dat het grootste deel van zijn bezoekjes besteed wordt aan advies. “Ik vertel hen dat ze hun kinderen moeten wassen, dat ze de straat niet meer als toilet moeten gebruiken en de wooneenheden proper moeten houden. De meeste onder hen zijn gewone plattelandsmensen die blij zijn met mijn advies. Misschien helpt het wel dat ik vroeger leraar was en weet hoe ik de mensen moet uitleggen hoe ze de dingen juist moeten doen.”

Gescheiden

Het probleem is dat het risico op ziektes vrij groot is in de overbevolkte gemeenschap, met een kwetsbare watervoorziening en weinig sanitaire voorzieningen. De meest typische aandoeningen zijn problemen met de luchtwegen, diarree en huidproblemen.
De voorbije maanden assisteerde AZG in de stad ook bij een vaccinatiecampagne tegen mazelen. Maar de meest recente zorg betrof meningitis. Vandaag worden 35.000 mensen uit de meest risicovolle streek Seraf Uma ingeënt. Het team in Kebkabiya is bang voor een mogelijke verspreiding van de ziekte in hun gebied. Dit is een extra zorg voor de systemen die ziektes opvolgen, en in de eerste plaats afhankelijk zijn van de thuisbezoekers.
Het moeilijkste deel van het werk voor Saleh is de psychologische impact die het geweld en de verhuizingen hebben op de mensen. “Het ergste is dat de families van elkaar gescheiden werden. Sommige ouderen die niet meer konden lopen, moesten in de dorpen achtergelaten worden bij de aankomst van de gewapende mannen. Sommige familieleden renden weg in een andere richting, soms zelfs tot in Tsjaad. Dat maakt de mensen hier erg verdrietig. Ze weten nog steeds niet wie er is omgekomen.”

Bedreigingen en onveiligheid

Een van de groepen vluchtelingen, woont nu opeengepakt op een kleine binnenplaats in het midden van de stad. Toen Saleh hen vorige zomer voor het eerst zag, hadden verschillende kinderen intensieve voeding nodig. De dorpsoudste, of Sjeik, toont trots hoe ze zijn hersteld. Een van de meisjes, Khadija, herinnert zich de bezoekjes aan de voedingscentra van AZG nog, maar heeft nu terug een gezond gewicht. Toch is Sjeik Ousman somber over de toekomst. “We willen allemaal ons oude leven weer opnemen, maar we weten dat het nog niet veilig is buiten deze stad. Zelfs wanneer de vrouwen hout gaan sprokkelen kunnen ze in elkaar geslagen worden. Daarom moeten we hier blijven.”
Dit allesoverheersende gevoel van bedreiging en onveiligheid ligt aan de bron van zoveel problemen in Darfur. De dreiging en onveiligheid blijven duidelijk voelbaar in de openlijke gevechten tussen de regering en de rebellen, zodat nog meer mensen hun huizen ontvluchten. De toevoer van hulp komt hierdoor zelfs in gevaar. Op de weg tussen Kebkabiya en de belangrijkste stad in de streek, El Fasher, gebeuren regelmatig overvallen.

“Een zee van modder”

De inspanningen van AZG in Darfur gaan onverminderd verder. Er werken ongeveer 180 internationale en 3.000 Soedanese personeelsleden. Volgens AZG's coördinator in het zuiden van de provincie blijft de uitdaging bestaan. De strijd tegen gezondheidsproblemen in Darfur lijkt op “een zee van modder, die overal tot je enkels reikt. Ze reikt nergens tot je knieën, maar is gewoon eindeloos”. Op de meeste plaatsen is er misschien geen echte noodsituatie maar overal is de toestand bijzonder hachelijk. De combinatie van gebrek aan water, voedsel en hygiëne met het onvoorspelbare geweld drijft de situatie tot het uiterste.
Voor Saleh, de thuisbezoeker, is de uitdaging heel concreet: “Het is mijn taak ervoor te zorgen dat de mensen weten hoe ze voor hun ziektes behandeld kunnen worden. Ik vertel hen over het ziekenhuis en dat de behandeling gratis is.”
Dat is de frontlinie in Kebkabiya, Noord-Darfur.