Chirurgische bijstand voor oorlogsslachtoffers
De oorlog en de conflicten die Irak teisteren hebben het land doen afglijden in een van de grootste humanitaire crisissen die de wereld vandaag kent. Elke week vallen er onder de burgers honderden doden en gewonden. Het Irakese gezondheidssysteem is niet meer in staat de slachtoffers van het geweld te verzorgen. Duizenden artsen zijn het land uitgevlucht en zij die gebleven zijn, worden geconfronteerd met pesterijen, arrestaties of bedreigingen met kidnapping of moord. Tegen deze achtergrond zijn humanitaire werkers een doelwit geworden, wat leidde tot het gedwongen vertrek van de meeste internationale hulporganisaties. AZG biedt de bevolking medische bijstand in verschillende regio’s in het binnenland en opereert ook vanuit de buurlanden, in het bijzonder Jordanië. In de ziekenhuizen in het noorden van het land, waar de veiligheidssituatie minder precair is, zette AZG programma’s op voor chirurgische bijstand, en biedt het eveneens psychologische steun aan de slachtoffers uit de conflictgebieden.
Gesprek met Volker I., landverantwoordelijke in Irak
Welke hulp kan AZG bieden binnen het Irakese gezondheidssysteem?
AZG biedt hulp aan de ziekenhuizen en andere gezondheidsstructuren in Irak. Het levert medisch materiaal en organiseert diverse opleidingen. De ineenstorting van het Irakese gezondheidssysteem en het permanente gebrek aan medicijnen en medisch materiaal maken het de ziekenhuizen onmogelijk om de nodige behandelingen aan te bieden. Wat de ziekenhuizen in de conflictgebieden betreft, hier biedt AZG hulp met medicijnen en materiaal, wat hen helpt om levens van oorlogsslachtoffers te redden. Dankzij een uitgebreid netwerk van medewerkers komt het materiaal ter bestemming. Dat netwerk stelt ons ook in staat om de humanitaire situatie op het terrein in de door de oorlog verscheurde gebieden te evalueren. AZG beschikt eveneens over de middelen om specialisten naar referentieziekenhuizen in Koerdisch gebied te sturen. Die organiseren speciale opleidingen chirurgie voor de plaatselijke artsen.
AZG moest Irak in 2004 verlaten omwille van de te grote risico’s voor humanitaire werkers. Wat heeft u ertoe aangezet om terug te keren?
Irak is een door oorlog verwoest land. In een aantal gebieden is het geweld tegen burgers extreem, voornamelijk als gevolg van etnische conflicten en opstanden die overal in het land uitbreken. De humanitaire gevolgen voor de burgerbevolking zijn erg zwaar. Er vallen talloze doden en gewonden onder de burgers en de bevolking is massaal op de vlucht. Dit gebeurt soms ook in het door de Koerden gecontroleerd gebied, dat nochtans als veiliger wordt beschouwd. Aangezien artsen en medisch personeel het land massaal ontvluchten, zijn de gezondheidsinfrastructuren niet meer in staat om de oorlogsslachtoffers te verzorgen. Bijgevolg krijgt de bevolking steeds moeilijker toegang tot de nodige medische verzorging. Sinds 2004 stelt AZG vast dat het conflict geëvolueerd is en dat de humanitaire situatie er op het terrein verder op achteruitgegaan is. Wij stellen alles in het werk om de noodlijdende Irakese bevolking bij te staan, ondanks de uitermate precaire veiligheidssituatie. Eind 2006 beslisten we om een aantal projecten op te starten in het Koerdische deel van Irak, het als minder gevaarlijk beschouwde noordelijke deel van het land. Het belangrijkste doel is hulp te bieden aan de bevolking die opgesloten zit in de conflictgebieden.
Hoe kunnen patiënten uit de conflictzones toegang krijgen tot de hulp die AZG biedt in andere delen van het land?
Dat is natuurlijk een fundamentele vraag. Het is een van de belangrijkste uitdagingen waarmee AZG in het kader van zijn interventie in het noorden van Irak geconfronteerd wordt. Om veiligheidsredenen is het onmogelijk om de gewonden te bereiken in de door oorlog en geweld geteisterde gebieden. Wij moeten dus manieren vinden om deze patiënten naar die ziekenhuizen te laten komen waar we wél aanwezig zijn. AZG steunt een aantal referentieziekenhuizen in de door de Koerden gecontroleerde regio door hen medisch materiaal te leveren. Daarnaast worden opleidingen gegeven door internationale medische specialisten. Momenteel zoeken we naar een systeem om de patiënten uit de oorlogsgebieden naar deze ziekenhuizen te laten komen. Daartoe, en ook om hulp te bieden aan de ziekenhuizen in de conflictgebieden, moeten we een netwerk uitbouwen met sleutelspelers van beide partijen. Dit netwerk is essentieel omdat het ons in staat stelt patiënten door te verwijzen naar ziekenhuizen in een relatief veilig gebied. Bovendien kunnen we er dankzij dit netwerk zeker van zijn dat het medisch materiaal op zijn bestemming komt. Een dergelijk netwerk uitbouwen is uiteraard geen eenvoudige opdracht. Het feit dat een persoon werkt in de bevoorrading van basisdiensten zoals gezondheidszorg vormt al een risico voor zijn leven.
Wat zijn de meest voorkomende medische problemen wanneer patiënten in het ziekenhuis toekomen?
Door het onophoudelijke geweld, de bomauto’s gericht op burgers en de aanvallen van gewapende groepen, zijn de mensen die wij opvangen vaak ernstig gewond. De ziekenhuizen in de conflictgebieden beschikken meestal niet over voldoende middelen om de aangepaste behandeling te bieden. Doordat de gezondheidsstructuren voor een deel vernietigd zijn, heeft het medisch personeel een tekort aan medicijnen, chirurgisch materiaal, verbanden, enz. Het gebeurt vaak dat mensen die in de referentieziekenhuizen in Koerdisch gebied worden behandeld, voordien in de conflictgebieden geen adequate behandeling kregen. Verwondingen van de huid als gevolg van explosies, maar ook door zelfmoordpogingen, zijn de problemen waarmee we het vaakst geconfronteerd worden. De meeste patiënten met brandwonden verkeren in een zeer ernstige toestand, soms met meer dan de helft van het lichaam verbrand. In het Koerdisch gebied zijn er twee relatief goed beheerde ziekenhuizen voor zware brandwonden. Zij krijgen steun van AZG, dat instaat voor de opleiding van artsen en verpleegkundigen, materiaal levert en onder toezicht van internationale specialisten plastische chirurgie uitvoert op slachtoffers met brandwonden. In een van de centra krijgen de patiënten ook psychosociale en psychiatrische bijstand.
AZG is vastberaden om alles te doen wat in zijn macht ligt om medische bijstand te bieden aan de Irakese bevolking. Sinds 2006 werden verscheidene programma’s opgezet: twaalf ziekenhuizen in het centrum en het noorden van het land krijgen materiële hulp, waaronder medicijnen en medisch materiaal. In acht ziekenhuizen in het centrum en het noorden van het land organiseert AZG opleidingen voor het medisch personeel en de psychologische adviseurs. In het noorden van het land vindt in drie ziekenhuizen een rechtstreekse interventie van chirurgische teams plaats. In Jordanië loopt een programma voor maxillo-faciale en reconstructieve chirurgie voor Irakese oorlogsslachtoffers. Nog vanuit Jordanië bevoorraadt AZG tal van Irakese ziekenhuizen met medicijnen en medisch materieel. AZG zette eveneens een opleidingsprogramma voor Irakees medisch personeel op touw.