Aardbeving in Chili: AZG biedt mentale gezondheidszorg

De vele naschokken na de aardbeving in Chili hebben de getraumatiseerde bevolking nog meer stress bezorgd. Daarom heeft AZG geestelijke gezondheidszorg tot prioriteit gemaakt.

Omdat de nachten bovendien steeds kouder worden en de kans op regenval groter wordt, voert Artsen Zonder Grenzen de distributie van plastic zeilen en dekens op voor mensen van wie de huizen beschadigd werden en die nu in de openlucht moeten kamperen.
Het psychologische team van Artsen Zonder Grenzen biedt persoonlijke counseling en psychologische workshops voor verschillende doelgroepen en debriefings voor medisch personeel. Bovendien biedt de organisatie steun aan lokale overheden: ze leidt vrijwilligers op die ingezet zullen worden om in de getroffen gebieden geestelijke gezondheidszorg te verlenen.
Het is nu 15 dagen geleden dat Chili door de aardbeving werd getroffen, maar er blijven krachtige naschokken volgen die de bevolking angst aanjagen. María Eugenia Mesa werkt in het Hualañé Hospital, dat zwaar beschadigd. Ze ziet in Hualañé meer mensen die last hebben van angstaanvallen dan van fysieke letsels. “Ook ik ben in paniek door de aardschokken,” voegt ze eraan toe. “Als er ‘s nachts een aardschok is die zwaarder is dan gewoonlijk, loop ik onmiddellijk naar buiten en slaap ik verder in de openlucht.”
“Het medische personeel wordt door de ramp nog extra geraakt: die mensen moeten immers zowel met hun eigen emotionele stress als met die van de patiënten omgaan,” legt Lina María Peñaranda, een psychologe van Artsen Zonder Grenzen uit. “Tijdens de door ons georganiseerde groepsactiviteiten kwamen de deelnemers tot het besef dat ze niet alleen waren met die gevoelens en op die manier konden ze hun emoties plaatsen. Nu kunnen ze leren hun ervaring zien als een kans in plaats van zichzelf als slachtoffers te beschouwen.”
Er bestaat een soortgelijke beweging in alle lagen van de bevolking. Artsen Zonder Grenzen heeft onder andere psychosociale sessies geleid in een verpleegtehuis waar een gebouw ingestort was en één van de bewoners overleden was. Daarnaast hield de organisatie psychologische interventies in de kampen langs de kust waar kinderen, vrouwen en vissers hadden laten weten dat ze het moeilijk hadden om te eten en te slapen en dat ze bang waren om naar hun huizen terug te keren.
Alejandro Cabello is een godsdienstleraar die het kuststadje Iloca bezocht heeft: “De kinderen zijn erg van slag. Veel van hen leven in tenten in de hoger gelegen gebieden omdat hun huizen verwoest werden. Wij vragen ons als leerkrachten af hoe we de leerlingen in de klas in de hand kunnen houden. Aan de andere kant staan we te popelen om zo snel mogelijk met het nieuwe schooljaar te starten.”
In een dergelijke situatie moeten de leerkrachten de kinderen hun angsten laten uitdrukken, zegt Peñaranda. Artsen Zonder Grenzen zal in Licantén een workshop organiseren voor leerkrachten die hen zou moeten helpen om de verschillende soorten gedrag dat ze van de kinderen kunnen verwachten, te herkennen en er gepast op te reageren.
Daarenboven kan aanhoudende psychologische stress ernstige fysieke gevolgen hebben. “De stress die bij de bevolking door de aardschokken werd veroorzaakt, heeft ook de fysieke gezondheid van patiënten beïnvloed, vooral bij mensen die aan aandoeningen zoals epilepsie, diabetes of hypertensie lijden,” legt Franking Frías, dokter voor Artsen Zonder Grenzen in Chili, uit.
“In situaties zoals deze is het erg waarschijnlijk dat dit soort patiënten een decompensatie ontwikkelt. Een bijkomend probleem is dat veel van hen bovendien hun medicijnen zijn kwijtgeraakt.” Een team van Artsen Zonder Grenzen dat medisch advies verleent in kampen in de kuststreek van Concepción vond ook daar veel mensen die symptomen vertonen die meestal met angst verband houden.
Hoewel veel ziekenhuizen in de getroffen gebieden beschadigd waren, hebben de meeste genoeg capaciteit en personeel om de gevolgen van de ramp op te vangen. Op die plaatsen biedt het medische personeel van Artsen Zonder Grenzen hulp door middel van specifieke medische bijstand. Ze doen huisbezoeken bij patiënten die hun huis niet willen verlaten om naar een gezondheidscentrum te gaan en delen medisch materiaal uit om eventuele tekorten binnen de gezondheidszorg te vermijden.
Artsen Zonder Grenzen leidt ook de gerichte distributie van hygiënekits, plastic zeilen en dekens in gebieden waar de situatie eerder door teams van Artsen Zonder Grenzen werd ingeschat. Eugenio, die van Artsen Zonder Grenzen een kit ontving, leeft samen met zijn vrouw, zijn vader en drie kleine kinderen in een huis naast de weg in de buitenwijken van Licantén.
Hoewel zijn huis nog overeind staat, zijn veel muren gescheurd. De stabiliteit van de structuur werd nog niet gecontroleerd door ingenieurs, dus slapen Eugenio en zijn familie in een kleine tent naast het huis. “We worden erg nerveus bij elke nieuwe aardschok. De kleintjes blijven maar huilen,” zegt hij.
Vrijwilligers uit dezelfde verwoeste dorpen helpen met de distributie van geschonken goederen aan mensen die getroffen werden. De meeste van die vrijwilligers werden zelf ook materieel of mentaal getroffen, maar ze zijn ervan overtuigd dat ze dit door de handen uit de mouwen te steken, ook sneller te boven zullen kunnen komen.
“In dergelijke situaties raden we mensen aan om zich bezig te houden of anderen te helpen, zodat ze niet te veel tijd hebben om bang te zijn of te denken dat er opnieuw een aardbeving op komst kan zijn,” legt Peñaranda uit.
De solidariteit en groepsgeest van het Chileense volk is in de getroffen gebieden duidelijk zichtbaar. Langs de weg van Santiago naar Talca rijden veel vrachtwagens en auto’s met Chileense vlaggen zuidwaarts, met aan boord voedsel en verzamelde goederen en producten.
De dokters, verpleegsters en psychologen die op vrijwillige basis hulp verlenen, worden bijgestaan door universiteitsstudenten en inwoners van de getroffen steden. “Het hele land zet zich in voor de heropbouw,” zegt Carlos Haro, algemeen coördinator voor Artsen Zonder Grenzen in Chili. “De bevolking gaat ervoor en zet door.”