Een project in eigen land

Psycholoog Sanne Kaelen geeft sinds het begin van de coronacrisis psychologische steun aan Belgische zorgverleners. Ook voor haar is dit een bevreemdende periode. Ze staat even stil bij wat het betekent om te werken in eigen land: "Ik had nooit gedacht dat ik zoveel lijden en onmacht zou moeten ervaren in mijn eigen thuisland."

Paaszondag vanuit mijn kamer in Brussel.

3 weken geleden vertrok ik uit Limburg. De bestemming was oorspronkelijk D.R. Congo, voor een project van 6 maanden. Covid-19 besliste er anders over. Of ik in een project in Brussel wou meewerken?

Op dat moment besefte ik nog niet hoe heftig deze rit zou worden.

Als je voor Artsen Zonder Grenzen naar het terrein vertrekt, dan weet je dat je zal werken in risicogebied, dan weet je dat het heftig zal zijn, dat je wereld op zijn kop zal staan, dat je je naasten lange tijd moet missen, dat je niet de mogelijkheden hebt om je te ontspannen zoals je dat thuis doet omdat je voor je eigen veiligheid ‘opgesloten’ zit in je huis, dat je moet werken met weinig of geen materiaal en dat je met veel lijden en onmacht geconfronteerd zal worden. We worden hierop voorbereid, en achteraf ontvangen we een psychologische debriefing.

Ik had nooit gedacht al deze zaken te moeten ervaren hier in België, in mijn eigen thuisland. Een project in eigen land. Ik probeer het te rationaliseren, maar uiteindelijk overvallen me dezelfde gevoelens als in Afrika. Onmacht, verontwaardiging en verdriet.

kinesisten in de poetsploeg

We zijn in België, potverdikke, en ik zie zorgverleners aan de rand van de afgrond.

Een groot gebrek aan beschermende materialen, een gebrek aan kennis over het goed gebruik hiervan. Veel personeel dat ziek is, of bang is om te komen werken. Zorgpersoneel dat sterft.

Zorgverleners die gestigmatiseerd worden omdat ze mensen verzorgen die Covid-19 hebben, die op straat nageroepen worden of door hun familie worden vermeden.

Ergotherapeuten die nu in een mortuarium werken, kinesisten die de poetsploeg versterken.

Personeel dat probeert humane zorg te geven, terwijl de zorg nu soms inhumaan aanvoelt. Afstandelijk. Ver weg.

En dan spreek ik nog niet over de bewoners zelf nu. Is wegkwijnen in een kamertje, met alle psychologische gevolgen die hieraan vasthangen, echt de beste keuze? Wat als zij, het risico kennende, menselijk contact verkiezen boven isolatie?

De beschermingsmaterialen werpen letterlijke barrières tussen ons. Ogen leren te spreken, en in dit geval luid en hard. Ik zie ogen vol angst en vol vragen, boosheid of frustratie. Ik zie ogen die de weg kwijt zijn en smeken om hulp. Ik zie ogen die moe zijn of waarvan het licht helemaal uit is. En ik zie ogen vol verdriet, opgehoopt verdriet, van de vele overlijdens, bewoners waar ze al afscheid van moesten nemen.

Zorgen om de zorgverleners

“Ik kende hem al 8 jaar en heb niet eens afscheid mogen nemen, hij is alleen gestorven”, klinkt het bij een van de zorgverleners van een woonzorgcentrum, waarna ze snikkend naar buiten loopt. Haar collega’s willen haar vastnemen, maar mogen niet. We vechten tegen onze eigen natuur. Elke dag opnieuw.

Ik maak me zorgen om al deze zorgverleners, die immens sterk zijn, en bergen verzetten nu. Ik hoop dat ze achteraf de psychologische opvang krijgen die ze nodig hebben. Ik hoop dat ze de kans zullen krijgen om na dit alles eindelijk voor hunzelf te mogen en kunnen zorgen. Ik hoop dat er iemand voor hen zorgt.

Gelukkig zien we tal van mooie initiatieven en samenwerkingsverbanden ontstaan in België. Die een antwoord proberen bieden op deze noden. Ik hoop dat we deze krachten ook kunnen samenbundelen om op internationaal niveau hulp te bieden. Aan zij die niet deze mogelijkheden hebben om zelf aan hun noden te beantwoorden. Dat deze wereldwijd gedeelde kwetsbaarheid ons niet verder uiteen drijft maar net samen mag brengen.

Want als er iets is dat we leerden, dan is het wel dat we samen sterker staan dan alleen.