Living in Emergency: interview met een spoedarts van AZG

Dit najaar vertoont Artsen Zonder Grenzen aan alle universiteiten en hoge scholen in België de documentaire « Living in Emergency », een rauwe en waarheidsgetrouwe film over het leven als expat op missie met Artsen Zonder Grenzen. De vertoningen worden gevolgd door debatten over humanitair werk in de huidige politieke context. Sebastian Spencer, urgentie-arts bij AZG heeft er al meerdere missies met AZG opzitten : Tjaad, Oeganda, Pakistan, ... We vroegen wat hij vond van de film.

Is de film volgens u een trouwe weergave van de realiteit tijdens een humanitaire missie met Artsen Zonder Grenzen ?

De verschillende contexten waar Artsen Zonder Grenzen werkt zijn natuurlijk niet allemaal zo moeilijk als in conflictzones of post-conflictzones, zoals in de film in Liberia en Congo. Maar de film is heel eerlijk want hij probeert de negatieve aspecten van een missie niet te verbergen. Het is zoals de oceaan oversteken: We nemen allemaal plaats op dezelfde boot en we zijn verplicht samen te blijven op de boot. Maar wanneer er spanningen optreden kan het heel zwaar worden. Ik voelde me enorm rijk na mijn missies. Enkele maanden samenleven met deze mensen en met de bevolking geeft een echte voldoening, het is een echt cadeau.

Wat was uw motivatie om op missie te vertrekken en is deze veranderd tijdens jouw verschillende missies?

In de film zegt een dokter dat hij op missie vertrok om te vluchten. Bij mij was dit niet het geval, ik zocht iets anders. Ik was enorm nieuwsgierig. Ik woonde in het centrum van de wereld en wilde de uiteinden van mijn wereld ontdekken. Artsen zonder Grenzen kon mij naar deze onbekende uiteinden brengen. Je moet niet noodzakelijk dokter zijn om op missie te vertrekken, er zijn tal van andere zaken te doen. Ik waardeerde voroal de vrijheid van Artsen Zonder Grenzen: gaan waar het nodig is om te gaan, niet waar men vraagt om te komen. Mensen in nood hebben de middelen niet om hulp te vragen. Op het terrein ontdekte ik dat het zin had deze mensen te gaan helpen. Op wereldvlak verandert er niet veel, maar voor mijn patiënten verandert er veel... en voor mij ook.

Living in Emergency roept regelmatig de dilemma’s en moelijke keuzes op waarvoor een expat staat...

Deze dilemma’s komen heel vaak voor. Het gevaar is dat twijfel de bovenhand neemt. Maar het ergste is niets doen. Ik moet vaak terugdenken aan een situatie die een diepe indruk heeft nagelaten op mij. We waren de vader van een familie aan het opereren. Hij had een gezwel die hem verstikte en had dringend zuurstof nodig. Op dat moment hadden we maar één zuurstofmachine ter beschikking die we aan het gebruiken waren om een kind te redden die volgens mij weinig overlevingskans had. Ik wilde het kind alle kansen geven om te overleven, maar ik had de keuze: geef ik de zuurstof aan het kind dat veel kans had om te sterven, of geef ik de zuurstof aan de vader die, indien hij het overleefde opnieuw voor zijn familie zou kunnen zorgen? Deze beslissing is heel moeilijk om te nemen. Er is altijd twijfel aanwezig maar deze mag niet verlammend werken, je moet beslissingen nemen.

Zijn er momenten geweest waarop je het niet meer zag zitten?

Deze zijn er zeker. Toen er voor de eerste keer een kind stierf tijdens mijn dienst heb ik moeten aanvaarden dat er per maand een zeker aantal patiënten zouden sterven. Ik moest dit aanvaarden om de rest van mijn werk goed te kunnen doen. Het belangrijkste was om zoveel mogelijk patieënten in leven te houden met de middelen die ter beschikking waren. In de film zegt een dokter: “Artsen Zonder Grenzen zal de wereld niet redden”. Hij heeft gelijk. Je moet deze nederigheid hebben, maar toch: we doen iets en het heeft zin. Ik werk niet voor de bevolking van de wereld, maar ik werk voor dit kind die zal kunnen terugkeren naar huis. Voor hem maken we het verschil.

De emotionele geladenheid van deze missies is heel zwaar. Hoe ga je daar mee om?

De stress is zodanig groot dat de nood om linken te vinden met de anderen het allerbelangrijkste is. Zich ’s avonds samen met de anderen kunnen ontladen is een super belangrijk moment. De uitspattingen zijn de feesten, de drank, sigareten en sex. Ik ben op een bepaald moment bijna roker geworden omdat dit deel uitmaakte van het ritueel en omdat men zich geen beperkingen wil opleggen tijdens deze momenten van ontspanning. In de film zien we ook de overspannen dokter die alles lijkt te vergeten wanneer hij aan het feesten is.

Zou u de studenten aanraden om op missie te vertrekken en om de film te gaan bekijken?

De intensiteit van een missie is zodanig groot dat men er zichzelf ontdekt. In de film zegt de chirurg: “Door anderen te genezen, verzorg ik mezelf, het is mijn therapie”. Door ons zo bloot op te stellen leren we heel wat over onszelf. We openbaren ons aan onszelf, zowel positief als negatief. Ik kan iedereen aanraden deze ervaring op te doen. Mijn missies hebben mij gemaakt tot wie ik ben. Ik wilde de wereld ontdekken en op humanitaire missie vertrekken is zich bewustworden van de wereld: “dit is de wereld waarin ik leef.”

Meer info op
www.livinginemergencytour.be