FAQ - Marburg en Ebola

Een antwoord op de zeven meest gestelde vragen over de recente epidemie van hemorragische koorts

Wat is hemorragische koorts?

Hemorragische koorts is een dodelijke ziekte die veroorzaakt wordt door verschillende virussen die tot vier afzonderlijke families behoren: de flavivirussen, de bunyavirussen, de arenavirussen en de filovirussen. Marburg en Ebola vormen samen de familie van de flavivirussen. Deze types hemorragische koorts zijn zeldzaam en komen alleen voor in Afrika ten zuiden van de Sahara. De symptomen zijn meestal plotselinge koorts, keelpijn, spierpijn, hoofdpijn en bindvliesontsteking, gevolgd door braken, diarree, huiduitslag, bloedingen en vaak ook het overlijden van de patiënt. De incubatietijd van de ziekte schommelt tussen drie en negen dagen, maar kan uitzonderlijk ook langer zijn.

Hoe wordt hemorragische koorts overgedragen?

Hemorragische koorts wordt vooral overgedragen via intiem contact, dus door rechtstreeks contact met iemands lichaamsvocht (bloed, stoelgang, speeksel). Ook besmettingen via onrechtstreeks contact (voorwerpen) zijn mogelijk. Zo kunnen vuil ondergoed, spuiten en besmette naalden de overdracht van het virus bevorderen. In tegenstelling tot griep verspreidt hemorragische koorts zich echter niet via de lucht.

Hoe kan de Marburg-koortsepidemie ingedijkt worden?

Het komt er in de eerste plaats op aan de besmette patiënten te isoleren door quarantaines in te richten binnen de ziekenhuizen of andere gezondheidszorginstellingen. Verder moeten we actief de personen opsporen die mogelijk in contact zijn geweest met de ziekte. Het is eveneens belangrijk om de gezondheidsteams te leren hoe ze besmetting met het virus kunnen voorkomen, maar ook om de bevolking te informeren over de gevaren van de ziekte en de noodzakelijke voorzorgsmaatregelen. Ten slotte zien de AZG-teams erop toe dat de lichamen behandeld en de doden begraven worden volgens strikte procedures. De beschermingsmaatregelen moeten nauwgezet nageleefd worden.

In welke mate zijn de AZG-teams beschermd?

Er worden strikte maatregelen toegepast om de veiligheid van onze teams te waarborgen: gebruik van een volledige beschermingsuitrusting in de gezondheidsstructuren, wederzijds toezicht, dagelijkse ontsmetting, malariapreventie, strenge maatregelen inzake voedsel- en lichaamshygiëne en verplichte en regelmatige rust. Er wordt geen enkele afwijking van die regels toegestaan.
Elke expat (buitenlandse medewerker) krijgt bij zijn vertrek een uitgebreide briefing over het virus, de symptomen, de overdrachtswijzen, de beschermingsmaatregelen en stresspreventie, en een praktische opleiding over het gebruik van beschermingsuitrusting. De briefings worden gegeven door personeelsleden van AZG met veel ervaring met hemorragische koorts en andere noodsituaties. Er wordt ook nauwkeurige informatie gegeven over de voorzorgsmaatregelen die ze na hun terugkeer moeten treffen. AZG moedigt elke expat die zich niet veilig voelt aan om meteen naar huis terug te keren. Bij zijn terugkeer in Europa worden ook beschermingsmaatregelen genomen.
De ervaring heeft ons geleerd dat, als die veiligheids- en beschermingsmaatregelen daadwerkelijk nageleefd worden, ons personeel voldoende beschermd is.

Wat is de levensverwachting van patiënten met hemorragische koorts?

Het sterftepercentage loopt sterk uiteen. Zo bedroeg het bij de allereerste Marburg-epidemie in 1967 in de gelijknamige Duitse stad 25%. Onderzoekers raakten toen besmet door groene apen die voor wetenschappelijk onderzoek ingevoerd waren uit Oeganda. In de periode 1998-2000 liep het sterftecijfer in de Democratische Republiek Congo (DRC) zelfs op tot meer dan 80%, terwijl de mortaliteit bij de huidige epidemie in Angola nog hoger ligt. Dat alles kan afhangen van de virale lading - de infecterende dosis (aantal virusdeeltjes) die de patiënt in zich draagt - en van de al dan niet snelle en intensieve behandeling. Bovendien worden de statistieken in zekere mate beïnvloed door de manier waarop we een “geval” definiëren. Zo wordt een patiënt afhankelijk van zijn symptomen gedefinieerd als “vermoedelijk”, “waarschijnlijk” of “zeker” besmet.
Bij Ebola-koorts bedraagt het sterftepercentage, afhankelijk van de stam, 50 tot 90%, ook hier loopt de mortaliteit dus zeer sterk uiteen.

Waar is de huidige Marburg-epidemie precies gelokaliseerd?

Het epicentrum van de epidemie ligt in de stad Uige, in Noord-Angola. Er zijn ook gevallen van Marburg opgespoord buiten de stad, maar tot nog toe zouden de meeste gevallen geconcentreerd zijn in Uige. Ook al zijn er in andere provincies verschillende besmettingshaarden gemeld en gevallen geregistreerd, toch is de epidemie niet verhevigd. Sinds enkele dagen worden er echter geregeld gevallen van Marburg opgespoord in verschillende plaatsen van de provincie Uige, en worden er in zeven provincies verdachte gevallen onderzocht, soms op honderden kilometers afstand. Het verspreidingsgevaar is dan ook reëel, en als er op zulke grote afstanden gevallen worden bevestigd, zou het algauw wel eens moeilijk kunnen worden om de ziekte te beheersen.

Kan een dergelijke epidemie van hemorragische koorts ook bij ons uitbreken?

Marburg en Ebola zijn zeldzaam en komen meestal voor in Afrika ten zuiden van de Sahara. Gezien de mondialisering dreigen deze ziekten echter al vlug ook elders ter wereld slachtoffers te maken. Zo overleed onlangs in Luanda een Italiaanse kinderarts die de epidemie mee hielp te bestrijden. Verschillende Portugese ingezetenen zijn onderzocht en bij hun terugkeer uit Angola in quarantaine geplaatst, maar de resultaten waren negatief. Toch verschilt hemorragische koorts van griep en het fameuze SARS-virus (Ernstig Acuut Ademhalingssyndroom), in die zin dat het niet wordt overgedragen via de lucht. Strikte naleving van enkele eenvoudige beschermingsmaatregelen volstaat dan ook om de verspreiding van het virus tegen te gaan.