De regeringen moeten de prioriteiten en de financiering van O&O veranderen

Naar aanleiding van de Wereldgezondheidsvergadering, die volgende week de ministers van Volksgezondheid bijeenbrengt in Genève, vraagt AZG aan de regeringen om de prioriteiten en de financiering van het Onderzoek en Ontwikkeling (O&O) op het vlak van gezondheid te veranderen. Zij moeten de resolutie steunen die door Kenia en Brazilië werd voorgesteld betreffende het "mondiale kader voor de essentiële onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten inzake gezondheid". Ondanks de toenemende steun van talloze regeringen, werd deze resolutie bij herhaling gedwarsboomd door het secretariaat van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

De analyse en de aanbevelingen van het rapport van een onafhankelijke commissie - de Commissie intellectuele eigendomsrechten, innovatie en volksgezondheid (CIPIH) - opgericht door de Wereldgezondheidsvergadering in 2003, ondersteunen deze resolutie. Het rapport bevestigt dat het huidige systeem, dat gebaseerd is op octrooien om de innovatie te stimuleren, geen antwoord biedt op de noden van de miljoenen patiënten in de ontwikkelingslanden.
Het voorbeeld van tuberculose illustreert perfect de tekortkoming van dit systeem. "Ondanks de immense noden en bijna twee miljoen doden per jaar, zijn wij nog altijd genoodzaakt een opsporingstest te gebruiken die slechts de helft van de gevallen detecteert, en patiënten te verzorgen met een lange, lastige en steeds minder doeltreffende behandeling", zegt Dr. Tido von Schoen-Angerer, directeur O&O van de Geneesmiddelencampagne van AZG.
Deze onmacht is het resultaat van een systeem dat voorrang geeft aan de ontwikkeling van geneesmiddelen met een hoog commercieel potentieel, ten nadele van medicijnen die een antwoord bieden op niet-ingevulde gezondheidsbehoeften. Resultaat: de meeste farmaceutische bedrijven hebben geen oog voor de noden van patiënten in de ontwikkelingslanden en concentreren hun onderzoek op de rijke markten. Volgens een recent onderzoek van AZG was amper 1 % van de geneesmiddelen die tussen 1974 en 2004 op de markt kwamen, bedoeld voor verwaarloosde ziekten zoals kala-azar, slaapziekte of tuberculose.
"De regeringen moeten zich engageren om de spelregels te veranderen, zo niet zullen er mensen blijven sterven aan ziekten die geen winsten opleveren", verklaarde Dr. Rowan Gillies, internationaal voorzitter van AZG, tijdens een persconferentie in Genève. "Als de Wereldgezondheidsvergadering geen krachtig initiatief neemt om een O&O-systeem in te voeren dat zich baseert op de reële behoeften en om de openbare financiering hiervan te verzekeren, zullen WHO en de regeringen opnieuw een grote kans hebben laten schieten om in te gaan op levensbelangrijke behoeften."
AZG heeft zich moeten toeleggen op onderzoek, wat een ongebruikelijke activiteit is voor een medische humanitaire organisatie. Na de cofinanciering - drie jaar geleden - van het initiatief voor de strijd tegen verwaarloosde ziekten (DNDi), werkt AZG vandaag samen met de eenheid voor de ontwikkeling van diagnoses van de Universiteit van Cambridge. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een essentiële opsporingstest op gebied van aids: de Samba-test (Simple AMplification BAsed nucleic acid test). Het betreft hier een eenvoudige, snelle en betaalbare test waarmee ook in slechte omstandigheden de virusbesmetting van patiënten kan worden gemeten.
Vandaag is de moeilijkheid om HIV te diagnosticeren bij jonge kinderen, een belangrijk obstakel om hen onder behandeling te plaatsen. Een eenvoudige en goedkope test is dus een absolute prioriteit. Als de ontwikkeling ervan slaagt, zal de SAMBA-test de diagnose bij kinderen vereenvoudigen en de opvolging van de behandeling bij volwassenen verbeteren.
"Het is onze bedoeling de bestaande technologieën te vereenvoudigen zodat de HIV/aidsbesmette kinderen kunnen worden gediagnosticeerd en behandelingen die niet aanslaan onmiddellijk worden gedetecteerd, zonder dat hiervoor gespecialiseerde laboratoria, hoog opgeleid personeel en duur materiaal nodig zijn", zegt Dr. Helen Lee, hoofdonderzoekster van dit project aan de Universiteit van Cambridge.
"Wij zijn verplicht de ontwikkeling van levensbelangrijke medische hulpmiddelen te ondersteunen omdat de farmaceutische industrie niet ingaat op de behoeften van de meest kwetsbaren en omdat noch de regeringen, noch WHO hun verantwoordelijkheid opnemen", bevestigt Dr. Tido von Schoen-Angerer. "Wat wij doen is slechts een lapmiddel. Dergelijk O&O moet onmiskenbaar op veel grotere schaal worden gevoerd en worden ondersteund door een wereldwijd onderzoekskader."