Inzet van bio-rampenteams hoognodig in strijd tegen ebola
Wereldleiders falen in de aanpak van de ergste ebola-uitbraak ooit. Landen die de capaciteit hebben om te reageren op biologische rampen, met militaire of civiele middelen, moeten onmiddellijk mensen en materiaal naar West-Afrika sturen. Dat zei Artsen Zonder Grenzen vandaag op een speciale vergadering van de VN. De verdere verspreiding van het ebola-virus kan immers niet gestopt worden zonder de massale inzet van gespecialiseerde medische eenheden.
Joanne Liu, de internationale voorzitter van Artsen Zonder Grenzen (AZG), sprak de VN toe in New York. Haar speech klaagt aan dat er veel te weinig middelen worden ingezet, waardoor de plaatselijke ministeries van Volksgezondheid en de enkele ngo’s die tegen ebola vechten helemaal overbelast zijn. Ondanks herhaalde oproepen van Artsen Zonder Grenzen tot massale mobilisatie is de internationale respons op de ebola-epidemie dodelijk ondermaats gebleven.
Nooit geziene proporties
Medische teams van AZG vechten al sinds maart tegen de ebola-epidemie. Maar ngo’s en de VN alleen kunnen nooit het stappenplan van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uitvoeren. De besmettingsratio heeft nooit eerder geziene proporties aangenomen.
“Zes maanden na het begin van de ergste ebola-uitbraak in de geschiedenis, is de wereld de strijd tegen de ziekte aan het verliezen,” zei Joanne Liu. “Leiders slagen er maar niet in om vat te krijgen op deze internationale dreiging. De aankondiging van de WHO op 8 augustus heeft niet tot doortastend handelen geleid. Landen hebben zich in feite aangesloten bij een wereldwijde coalitie van inactiviteit.”
Geen gedwongen quarantaine
Nochtans beschikken heel wat landen over de capaciteit om op biologische dreigingen te reageren. Ze kunnen goed opgeleide burgerlijke of militaire medische teams inzetten op enkele dagen tijd, op een gestructureerde manier, en met een hiërarchie die hoge standaarden voor veiligheid en efficiëntie garandeert. Maar Artsen Zonder Grenzen benadrukt dat militair personeel niet mag ingezet worden voor quarantaine of het controleren van bevolkingsgroepen. Gedwongen quarantaine heeft enkel angst en onrust opgeleverd, en het virus niet afgeremd.
Wie kan, moet hulp bieden
“Financiële steun aankondigen en enkele experten sturen volstaat niet,” aldus Joanne Liu. “Staten die over de nodige capaciteit beschikken, hebben de politieke en humanitaire plicht om de hoognodige concrete hulp te bieden. Ze mogen zich niet beperken tot een reactie als een besmette patiënt hun land binnenkomt. Ze moeten nu onmiddellijk levens beginnen redden op de plaats waar dat nodig is: in West-Afrika.”
Er is heel dringend nood aan meer veldhospitalen met isolatie-eenheden, aan goed opgeleid personeel, mobiele laboratoria om de diagnoses te verbeteren. Er moeten luchtbruggen opgezet worden om mensen en materiaal van en naar West-Afrika te brengen. En er moet een regionaal netwerk van hospitalen komen waar mogelijk of daadwerkelijk besmet medisch personeel behandeld wordt.
Overbevolkte ebola-centra
In de Liberiaanse hoofdstad Monrovia zijn nieuwe ebolacentra met goede isolatie-eenheden en opgeleid personeel erg hard nodig. De rij patiënten voor ELWA3, een ebolacentrum van AZG met 160 bedden, blijft maar groeien. Naar schatting zijn er minstens 800 bedden extra nodig in Monrovia alleen. Het team van AZG is overweldigd en kan niet meer dan palliatieve zorg bieden.
“Elke dag moeten we zieke mensen weigeren, omdat we overvol zitten,” zegt Stefan Liljegren, die ELWA3 coördineert. “Ik moet ambulanciers zeggen dat ze moeten bellen voor ze patiënten brengen, omdat we ze vaak niet kunnen opnemen.” De ebolacenta van AZG in Liberia en Sierra Leone zijn overbevolkt door mogelijke ebola-patiënten. Mensen blijven ziek worden en sterven in hun dorpen. In Sierra Leone liggen de erg besmettelijke lijken te rotten in de straten.
De klok tikt
Een verveelvoudiging van goede isolatie-eenheden zou een snellere doorverwijzing en opname mogelijk maken, met een sterke impact op de mortaliteit tot gevolg. Teams van AZG hebben mensen kunnen redden wanneer ze zo vroeg mogelijk hulp kwamen zoeken. Het zou ook de last verlichten voor de lokale systemen voor gezondheidszorg. Sommige staan op het punt om in te storten.
Minstens 150 mensen van het medisch personeel zijn al gestorven aan ebola; veel anderen zijn te bang om te gaan werken. Daarnaast moeten er ook triagecentra komen en betere systemen voor het verwijderen van lijken. Hygiënisch materiaal moet op grote schaal verdeeld worden, en de epidemiologische monitoring moet opgeschaald worden. Er is nood aan ontsmettingcampagnes, en sensibilisering van zowel de bevolking als patiënten in ziekenhuizen.
“De klok tikt en ebola is aan de winnende hand,” zei Joanne Liu. “De tijd van vergaderen en plannen is voorbij. Het is tijd voor actie. Elke dag van inactiviteit betekent meer doden, en het langzaam instorten van maatschappijen.”
Artsen Zonder Grenzen begon haar ebola-interventie in West-Afrika in maart 2014 en is nu actief in Guinee, Liberia, Nigeria, en Sierra Leone. De organisatie heeft vijf ebolacentra met een totale capaciteit van 480 bedden. Sinds maart zijn daar 2077 mensen opgenomen, waarvan er 1038 positief testten voor ebola. 241 zijn genezen. Er werken 156 internationale en 1700 lokale medewerkers voor Artsen Zonder Grenzen in de strijd tegen ebola in West-Afrika.