Soedan: Steeds hevigere gevechten in Darfur dwingen steeds meer mensen naar Tsjaad

De toegenomen gevechten in El Geneina in West-Darfur, Soedan, veroorzaken een onmiddellijke en omvangrijke toename van het aantal mensen dat in het oosten van Tsjaad arriveert, zo stellen de teams van Artsen Zonder Grenzen (AZG), die net over de grens van Tsjaad opereren, vast. In de eerste 3 dagen van november kwamen meer mensen aan (7000) dan in de hele maand oktober en het afgelopen weekend alleen al werden 36 gewonden opgevangen door de teams van Artsen Zonder Grenzen. De vluchtelingen uit Soedan zijn vooral vrouwen en kinderen, en vertellen verhalen van grootschalig geweld tegen burgers.

“In de eerste drie dagen van november zagen we meer Soedanese vluchtelingen dan in de hele maand daarvoor: ongeveer 7.000 mensen zijn de grens overgestoken”, legt Stephanie Hoffmann uit, coördinator van Artsen Zonder Grenzen in Adré, een Tsjadische stad aan de grens met Soedan. “We zagen moeders en kinderen die Soedan met niets moesten verlaten, omdat hun huizen werden verwoest.”

Activiteiten AZG in Tsjaad

Sinds het begin van de noodhulp in het oosten van Tsjaad heeft Artsen Zonder Grenzen ruim 96.000 consultaties verzorgd, 8.492 patiënten in het ziekenhuis opgenomen, 7.155 patiënten behandeld voor ondervoeding en 31.955 tegen malaria, 1.634 operaties uitgevoerd en geholpen bij 1.043 bevallingen. Onze teams verdelen ook essentiële hulpgoederen en zorgen voor 80% van het veilige water dat beschikbaar is voor vluchtelingen.

In een gezondheidspost vlak bij de grensovergang in Adré bieden de teams van Artsen Zonder Grenzen medische diensten aan de pas aangekomen vluchtelingen, onder andere door kinderen te vaccineren tegen mazelen, te screenen op ondervoeding en mensen die dringend gespecialiseerde gezondheidszorg nodig hebben, rechtstreeks naar het ziekenhuis van Adré te verwijzen. AZG en personeel van het Tsjadische ministerie van Volksgezondheid vangen hen daar verder op.

Een paar honderd meter van de grensovergang wachten vluchtelingen op nieuwkomers uit Soedan, in de hoop nieuws over hun families te krijgen. Vaak vernemen ze slecht nieuws over hun dierbaren thuis in Soedan. Artsen Zonder Grenzen-teams bieden daarom ook geestelijke gezondheidszorg aan mensen in nood op de oversteek en hebben een watertank geïnstalleerd om na de slopende reis voor veilig drinkwater te zorgen.

Zondag 5 oktober schonk Artsen zonder Grenzen nog 3,5 m³ medisch materiaal aan de noodafdeling van het El Geneina Teaching Hospital in Soedan. Deze middelen hebben al geholpen bij de behandeling van 120 patiënten. Ook drie gezondheidscentra langs de weg tussen El Geneina en Adré, ontvingen kits voor de behandeling van malaria, diarree en luchtweginfecties bij zowel volwassenen als kinderen.

Artsen Zonder Grenzen-teams verlenen essentiële medische zorg in de vluchtelingenkampen van Adré, Ourang en Metche in de provincie Ouaddai, evenals in de kampen Goz Achiye, Daguessa en Anderessa in het grensgebied van de provincie Sila.

Bloedstollende getuigenissen

“In juni escaleerde het geweld in El Geneina enorm. Een groot deel van de inwoners van de stad vluchtte daarop naar Tsjaad, ondanks de vele gevaren en aanvallen die hen onderweg te wachten stonden. De stad kende toen een relatieve stilte en bood zelfs onderdak aan ontheemden uit andere locaties”, zegt Alkassoum Abdourahamane, projectcoördinator van Artsen zonder Grenzen voor El Geneina. "Nu hebben de ontploffingen en de angst opnieuw de overhand gekregen."

De jongste getuigenissen weerspiegelen die van de enorme aantallen vluchtelingen die Adré in juni bereikten, toen de bevolking van het kleine stadje verdrievoudigde. Van 15 tot 17 juni ontving het ziekenhuis ruim 850 oorlogsgewonden, een van de grootste aantallen slachtoffers die onze teams ooit hebben moeten verwerken. Veel patiënten met schotwonden, vooral in de buik, rug en benen, maakten melding van aangrijpend geweld in El Geneina en aanvallen op de weg naar Tsjaad, waarbij gewapende mannen schoten op vluchtende mensen. Ondertussen zijn onze teams in El Fasher, de hoofdstad van Noord-Darfur, getuige geweest van het feit dat aanzienlijke aantallen mensen de stad verlieten uit angst om in de val te lopen door het toenemende geweld.

“Gisteravond werd het huis van mijn zus gebombardeerd”, beschrijft Amne, 33, die met haar vier kinderen de grens overstak. “Het lag naast ons. Ons huis vloog in brand door de explosie en we zijn onmiddellijk naar buiten gegaan. Ik weet niet wat er met mijn zus is gebeurd, of ze het heeft overleefd of niet.” Ze wijst naar haar jurk en zegt dat dit het enige bezit is dat ze mee heeft kunnen nemen.

Een 27-jarige man vertelde in het AZG-ziekenhuis van Adré hoe hij El Geneina ontvluchtte met zestien andere mensen, maar hun groep werd op weg naar Tsjaad aangevallen. “De aanvallers hebben alle anderen hebben gedood, maar ik overleefde door me dood te houden.” Uiteindelijk arriveerde een nieuwe groep vluchtelingen die hem hielpen de grens te bereiken. Hij heeft meerdere schotwonden aan zijn handen en benen.

Humanitaire noden blijven groeien

Sinds het begin van de oorlog in Soedan, in april 2023, zijn miljoenen mensen gedwongen te vluchten, waarbij ze hun huizen en levensonderhoud achterlieten. De meesten bevinden zich nog in Soedan bevinden, maar naar schatting 1,1 miljoen mensen zijn de grens met buurlanden overgestoken. Het merendeel hiervan bevindt zich nu in Tsjaad, een land dat al met meerdere humanitaire crises wordt geconfronteerd.“Ondanks de collectieve inspanningen van lokale gemeenschappen, autoriteiten en humanitaire organisaties komt de humanitaire respons niet overeen met de omvang van de crisis in het oosten van Tsjaad. De crisis zet de kwetsbare gastgemeenschappen onder enorme druk”, legt Claire Nicolet uit, hoofd van de noodrespons van Artsen Zonder Grenzen in Tsjaad en Soedan.

"Veel mensen leven in geïmproviseerde kampen waar de omstandigheden erbarmelijk blijven. Het aantal vluchtelingen neemt opnieuw toe, wat erop wijst dat de behoeften blijven groeien en dat het conflict nog lang niet voorbij is. We blijven vragen om een onmiddellijke opschaling van de humanitaire hulp om de meest kwetsbaren, zowel vluchtelingen als Tsjadiërs, te helpen en om de toegang tot basisdiensten zoals water, gezondheidszorg, onderdak en voedsel te garanderen.”