Geweld tegen vrouwen in Soedan
Een verloskundige van Artsen Zonder Grenzen (AZG) in Tawila, Noord-Darfur, Soedan, vertelt het schokkende verhaal van een meisje dat herhaaldelijk werd verkracht door haar misbruiker, vlak nadat hij zijn chauffeur had gezegd haar moeder te overrijden. De twee probeerden naar Tawila te vluchten vanuit het nabijgelegen Zamzam-kamp, net buiten El Fasher, de hoofdstad van Noord-Darfur, dat al meer dan een jaar werd belegerd en aangevallen door de Rapid Support Forces (RSF) en hun bondgenoten. Op 13 april viel de RSF het Zamzam-kamp aan, waardoor ongeveer 380.000 mensen naar Tawila moesten vluchten. In slechts vijf weken tijd zochten meer dan 300 overlevenden van seksueel geweld hulp bij diensten die Artsen Zonder Grenzen ondersteunde in Tawila.
Die dagen zullen we nooit vergeten
April 2025 staat in het geheugen van Anna* gegrift. Anna is een verloskundige en heeft 18 jaar ervaring bij AZG. Ze werd met spoed naar de eerstehulpafdeling geroepen, waar overlevenden van seksueel geweld na de aanval op het Zamzam-kamp binnenkwamen.
“Er hing een geur die ik nooit zal vergeten”, zegt Anna. “De kamer zat vol met schreeuwende vrouwen, van wie de meesten hulp zochten nadat ze verkracht waren. En temidden van deze chaos zat een meisje stil, en durfde me nauwelijks aan te kijken.”
“Ik vroeg: ‘Wat is er aan de hand? Wat is dat voor geur?’ Een vrouw antwoordde: ‘Er ligt hier een lijk’”, vervolgt Anna. “Op dat moment keek het meisje eindelijk op. Ik vroeg haar: ‘Gaat het wel?’ En ze antwoordde: ‘Wil je met me meekomen, zodat we kunnen praten?’”
Etnische discriminatie en wreedheden tegen burgers
Het meisje vertelde Anna dat haar misbruiker eerst had gevraagd of ze tot de Zaghawa-stam behoorde.
“Ik ontkende dat, maar de commandant bleef aandringen”, zegt het meisje. “Mijn moeder probeerde me te verdedigen. Hij gaf zijn chauffeur opdracht haar te overrijden, waardoor ze op slag dood was, vlak voor mijn ogen. Daarna nam hij me mee naar een plek en verkrachtte me keer op keer.”
“Pas toen hij achter andere mensen aanging, bracht zijn chauffeur me terug naar mijn dode moeder en de anderen die met ons waren gevlucht”, vertelt het meisje verder aan Anna. “We legden het lichaam van mijn moeder op een ezel en vervolgden onze reis naar Tawila.”
"De kamer was gevuld met schreeuwende vrouwen, van wie de meesten zorg zochten nadat ze waren verkracht. En temidden van deze opschudding zat een meisje in stilte en durfde me nauwelijks aan te kijken." Anna, een verloskundige van Artsen zonder Grenzen in Tawila, Noord-Darfur
Sinds het begin van de oorlog in april 2023 zijn niet-Arabische groepen, zoals de Masalit, Zaghawa en Fur, waarvan velen het geweld in Darfur twintig jaar geleden hebben overleefd, extra het doelwit. De RSF, die El Fasher belegert en een groot deel van de regio Darfur controleert, domineert de meeste vluchtroutes uit de stad en valt mensen aan die proberen te vluchten. Dit geldt ook voor gemeenschappen die onderweg te maken krijgen met verkrachting, marteling en zelfs moord. Deze situatie wordt gedetailleerd beschreven in het AZG-rapport Besieged, Attacked, Starved: Mass Atrocities in El Fasher and Zamzam, Sudan, dat begin juli 2025 is gepubliceerd.
Uitbreiding van de zorg voor slachtoffers van seksueel geweld in crisissituaties
Eind juni had AZG de doorverwijzingsroutes versterkt via vier gemeenschapscentra in ontheemdenkampen, en creërde een betere betrokkenheid bij de gemeenschappen. In het ziekenhuis van Tawila kregen tussen januari en maart 2025 slechts negen overlevenden zorg. Dat aantal steeg sterk tot 121 tussen april en juni en bereikte 339 in juli en augustus. De stijging komt deels door sterkere doorverwijzingssystemen, maar de cijfers tonen ook een verbeterde toegang tot zorg en maken duidelijk hoe wijdverspreid seksueel geweld is..
Veel overlevenden vertelden over brute aanvallen door meerdere gewapende daders terwijl ze probeerden te vluchten. De aanvallen hielden niet op na de aanval op Zamzam, en elke week zijn er nieuwe geweldsincidenten in en rond El Fasher, zoals meer bombardementen en aanvallen op het vluchtelingenkamp Abu Shouk, en nieuwe overlevenden die in Tawila aankomen. Anna heeft een verandering gezien in de patronen van seksueel geweld.
“In april en mei waren de meeste overlevenden vrouwen en meisjes die binnen 72 uur na de aanvallen aankwamen”, zegt Anna. “In augustus kwamen ze later naar voren met steun van onze gemeenschapscentra.”
“Seksueel geweld tegen mannen blijft grotendeels onzichtbaar”, vervolgt ze. “Door stigma en angst zwijgen velen, maar tijdens gesprekken en consulten wanneer mensen zorg zoeken voor andere problemen, zijn er aanwijzingen dat dit nog steeds gebeurt.”
Dringende behoeften: bescherming, zorg en verantwoordelijkheid
Ondanks de enorme problemen om medische zorg te krijgen, hebben tussen april en augustus 2025 meer dan 600 slachtoffers en overlevenden van seksueel geweld hulp gezocht bij door AZG gesteunde gezondheidscentra in de door de regio Noord-Darfur, die geteisterd wordt door conflict.
We kunnen het geweld in Darfur niet negeren. Het moet vastgelegd worden en er moet snel iets aan gedaan worden. Humanitaire donoren, organisaties en alle belanghebbenden moeten snellr hulp aan slachtoffers en overlevenden bewerkstelligen en uitbreiden en de bescherming en verantwoordingsmaatregelen moeten versterkt worden. Burgers moeten beschermd worden en daders van seksueel geweld bestraft.
“Overlevenden hebben dringend behoefte aan uitgebreide, gratis en tijdige ondersteuning, waaronder medische zorg en psychologische en sociale hulp”, zegt Anna. “De overlevenden in Darfur worden geconfronteerd met meedogenloze wreedheden. De wereld mag niet wegkijken.”
