Artsen Zonder Grenzen publiceert een rapport op basis van haar interventie in 135 woonzorgcentra in België. De bevindingen zijn problematisch. Het rapport analyseert de tekortkomingen en bevat getuigenissen en aanbevelingen aan de overheden.
ONZE BEVINDINGEN
De Belgische cijfers zijn schokkend: 64% van de sterfgevallen als gevolg van COVID-19 in België waren bewoners van woonzorgcentra. Dat zijn 6.200 mensen. Dat cijfer kan verklaard worden door verschillende tekortkomingen.
Het ontbreekt het personeel van de woonzorgcentra middelen. Gebrek aan beschermende uitrusting en medisch materiaal, een tekort aan personeel en opleiding. Wanneer bewoners ziek werden, bleek hun overplaatsing naar een ziekenhuis en een beroep doen op externe medische diensten soms onmogelijk. Hierdoor werden de woonzorgcentra verplicht om zich tot geïmproviseerde ziekenhuizen om te vormen, hoewel zij hiervoor niet over de nodige middelen en vaardigheden beschikten.
Veel van de medewerkers die onze teams ontmoetten, zaten op hun tandvlees, waren uitgeput en voelden zich in de steek gelaten, en dat middenin een periode van rouw! “Tijdens een opleiding verliet een ergotherapeut de ruimte in tranen. Eén van de bewoners waar ze een nauwe band mee had, en die van dichtbij de geboorte van haar kinderen had meegemaakt, was helemaal alleen gestorven, zonder afscheid te kunnen nemen. Erger nog, ze voelde zich erg schuldig omdat ze misschien wel mee aan de basis lag van een deel van de besmettingen binnen het centrum, gezien het gebrek aan middelen”, zegt een psychologe van Artsen Zonder Grenzen.
Hier bovenop komt nog de psychologische ontreddering bij de bewoners, het personeel en het management. “Op een dag belde een directrice van een woonzorgcentrum uit het Brussels gewest mij op. Huilend legde ze me uit dat ze zich in een onmogelijke situatie bevond en dat ze nog slechts vier medewerkers had om voor 70 bewoners te zorgen. Ze smeekte om hulp”, zegt een HR-verantwoordelijke van AZG.
Download het rapport
ONZE AANBEVELINGEN AAN DE BEVOEGDE OVERHEDEN
Woonzorgcentra moeten veel beter kunnen omgaan met een tweede golf van COVID-19. Het is dan ook dringend en noodzakelijk dat de Belgische overheden alles in het werk stellen om hen beter voor te bereiden. De aanbevelingen van Artsen Zonder Grenzen aan de overheden zijn eenvoudige maatregelen, en kunnen een groot verschil maken:
- Het aannemen van een concreet, up-to-date en correct gefinancierd responsplan voor de woonzorgcentra, op federaal, regionaal en gemeenschapsniveau, met een duidelijke verdeling van de rollen en verantwoordelijkheden, en met de nodige coherentie.
- De instructies en protocollen moeten worden aangepast aan de realiteit van de woonzorgcentra, en gepaard gaan met praktische steun voor de uitvoering ter plaatse.
- Elk woonzorgcentrum dient te beschikken over een hoofdverpleegkundige en/of een crisis cell.
- De organisatie van psychologische dienstverlening voor bewoners en voor personeel van WZC, ter plaatse.
- Vanaf nu moeten op grote schaal opfriscursussen en praktijkvormingen over hygiëne, ontsmetting en maatregelen om infecties te voorkomen en te controleren, worden gegeven.
- Personeel en bewoners van woonzorgcentra moeten regelmatig getest worden op COVID-19, zodat men snel kan reageren en de juiste maatregelen kan nemen om de verspreiding van het virus binnen een centrum tegen te gaan.
- Bij een epidemie moet verder gekeken worden dan de individuele klinische zorg, die voornamelijk door particuliere zorgverleners en ziekenhuizen wordt aangestuurd. Wij bevelen een aanpak op basis van de algemene principes van volksgezondheid aan, die gericht is op vroegtijdige opsporing en snelle beperking van de overdracht van de infectie.
- Harmonisatie van de surveillance gegevens in de verschillende regio’s is nodig, omdat de verschillende registratiesystemen verwarring veroorzaken en een correcte interpretatie van de situatie bemoeilijken.
- Initiatieven van organisaties uit het middenveld moeten worden aangemoedigd en in kaart gebracht. Hun contact met de overheden op verschillende niveaus moeten worden vergemakkelijkt.
- De toegang tot en de continuïteit van de zorg voor bewoners van de woonzorgcentra moet worden gewaarborgd door de ononderbroken mogelijkheid tot ziekenhuisverwijzing en de voortzetting van de gebruikelijke huisartsbezoeken of hun plaatsvervanger (met toegang tot het patiëntendossier).
“Er valt geen tijd te verliezen: er moet nú concrete actie komen, afgestemd op de behoeften van deze woon- en verblijfplaatsen, hun personeel en hun bewoners. Zo zullen onze senioren niet opnieuw de prijs van onverschilligheid betalen indien het virus terug aan onze deur staat,” dringt AZG dokter Bertrand Draguez aan.
Onze boodschap aan de Belgische overheid is dan ook duidelijk: doe er alles aan om een eventuele tweede golf op de best mogelijke manier aan te pakken!
We moeten snel handelen, en wel meteen!
