Soedan: de eerste medische zorgen voor 40.000 Ethiopische vluchtelingen uit Tigray

Op 4 november gaf de eerste minister van Ethiopië het bevel tot militaire actie tegen het Tigray People's Liberation Front (TPLF) in de regio Tigray, in het noorden van Ethiopië, na een aanval op een militaire basis. Het escalerende conflict treft nu al honderdduizenden mensen en dreigt andere delen van het land en de regio te destabiliseren, met mogelijk catastrofale humanitaire gevolgen.

Op 7 november begon de eerste golf mensen uit Ethiopië in Soedan aan te komen. Op 25 november had de vluchtelingenorganisatie van de VN al 42.000 aankomsten geregistreerd, maar het eigenlijke aantal ligt waarschijnlijk hoger. De Ethiopische vluchtelingen komen op 3 plaatsen in Soedan aan: de belangrijkste aankomstplaats is Hamdayet in de staat Kassala, in het oosten van Soedan, waar ongeveer twee derde van de mensen aankomt.  Iets minder dan een derde komt Soedan binnen via  de staat Gedaref, in het zuidoosten, en een zeer klein aantal komt Soedan binnen via de staat Blue Nile.  Er zijn verschillende humanitaire actoren ter plaatse die de eerste medische noden in kaart brengen, maar de feitelijke responscapaciteit is nog steeds zeer beperkt.

Kliniek in transitzone Hamdayet

De overgrote meerderheid van de vluchtelingen bevindt zich in de transitzone in het grensgebied van Hamdayet. Veel mensen vertellen dat ze hals over kop hun huizen zijn ontvlucht, zonder dat ze zelfs maar de basisvoorraden voor de reis konden inpakken. Ze lieten hun spullen achter en moesten urenlang, en soms dagenlang, in een zeer barre, dorre omgeving lopen voordat ze in Soedan aankwamen. Eén man vertelt: "In Tigray moest iedereen zich plotsklaps verstoppen in de bossen, jong en oud. Het moeilijkste is nu dat we geen geld hebben, niets om te koken, niemand kon iets meebrengen van huis. Ik kwam hierheen met twee broeken.  Voordat de oorlog begon, waren de elektriciteit, het telefoonnet, de banken, allemaal gesloten. Ik heb wel geld, maar niet hier." 

De vluchtelingen komen toe in de transitzone van Hamdayet, waar onderdak, toegang tot voedsel, sanitaire voorzieningen en schoon drinkwater nog steeds belangrijke problemen zijn. De meeste mensen slapen in open lucht slapen. Sommigen kunnen bij Soedanezen thuis terecht mensen, die gelukkig heel verwelkomend zijn voor hun buren.

Ons eerste team arriveerde in Hamdayet op 16 november. We begonnen met het verstrekken van gezondheidszorg, gezondheidspromotie, geestelijke gezondheidszorg. We screenen de nieuwkomers ook op hun voedingsstatus en werken aan water- en sanitaire voorzieningen. 

We hebben een eerste kliniek opgericht, waar we momenteel ongeveer 300 consultaties per dag bieden. We behandelen er vooral patiënten met luchtweginfecties, malaria of diarree.  Onze teams kregen ook een klein aantal patiënten binnen met wonden gerelateerd aan het conflicht of gendergeweld. Het team registreerde ook veel mensen met chronische aandoeningen zoals tuberculose. Zij hebben dringend een voortgezette behandeling nodig.

Ook teams in kamp Um Rakuba

Na screenings en registratie door de VN worden sommige mensen die in Hamdayet aankomen op bussen gezet en naar Um Rakuba gereden, een officieel kamp in de staat Gedaref  op 7-8 uur rijden van de grens. Het kamp is ontworpen om 10.000 mensen op te vangen. Op dit moment leven er al meer dan 8.000 mensen. Er worden pistes bekeken over het opzetten van een extra kamp, aangezien het aantal vluchtelingen blijft toenemen. De sanitaire omstandigheden in het kamp zijn extreem slecht. Er zijn niet genoeg latrines, en mensen worden gedwongen om naar het toilet te gaan in de open lucht.

In het Um Rakuba-kamp hebben onze teams tussen 19 en 23 november 453 medische consulten gegeven. We behandelen vooral diarree en urineweginfecties. Twee patiënten kwamen met schotwonden aan en werden doorverwezen naar het ziekenhuis in Gedaref. Vijftien mensen met ernstige acute ondervoeding en 154 mensen met matige ondervoeding werden geïdentificeerd en kregen voedingssupplementen. Sommige mensen vertonen symptomen van angst en slapeloosheid als gevolg van het geweld dat ze in Ethiopië zagen of ervoeren, en  door de omstandigheden op hun tocht naar Soedan.



Een groot probleem waar het team in dit gebied mee te maken heeft is het tekort aan medicijnen voor niet-overdraagbare ziekten en chronische ziekten. We werken samen met andere organisaties ter plaatse om de benodigde voorraden veilig te stellen.

Ons team heeft ook veel dokters geïdentificeerd onder de vluchtelingen in het kamp. Omdat medewerkers van humanitaire organisaties niet in het kamp mogen overnachten, werken we samen met deze artsen om een systeem op te zetten dat 24 uur per dag medische ondersteuning mogelijk maakt. In Khartoem onderhandelen we met de autoriteiten om de invoer van medisch materiaal te vergemakkelijken en om de procedures voor een dringend visum voor extra personeel om het land binnen te komen voor deze noodsituatie te vergemakkelijken.

Ernstige zorgen om de responscapaciteit van Soedan

De vluchtelingen die de grens met Soedan overstaken hebben allemaal dringend behoefte aan essentiële zaken: onderdak, water, gezondheidszorg en voedsel. Als deze behoeften niet snel worden aangepakt, zal hun gezondheidstoestand snel verslechteren. Alle humanitaire hulpverleners moeten onmiddellijk meer doen om aan de behoeften van de bevolking tegemoet te komen.

• We maken ons zorgen over de beperkte diensten in het kamp van Um Rakuba. Ondertussen worden de vluchtelingen onder druk gezet om het transitcentrum in Hamdayet opnieuw te verlaten en door te reizen naar Um Rakuba. De juiste hulp moet eerst worden gegeven aan de vluchtelingen in het transitcentrum.
• Er is voldoende vervoer nodig tussen de doorgangscentra en de permanente kampen. De reis van het transitcentrum naar het permanente kamp duurt 6-8 uur, zwangere vrouwen, mensen met eerdere condities en ouderen moeten deze reis bespaard worden.
• Geestelijke gezondheidszorg is een grote behoefte als gevolg van het geweld dat veel vluchtelingen hebben meegemaakt of getuige van zijn geweest, in de regio Tigray of op hun tocht naar Soedan.
• Soedan vangt al 1,1 miljoen vluchtelingen en 1,9 miljoen binnenlandse ontheemden op én gaat ondertussen door een grote economische crisis, terwijl de nieuwe regering zich nog steeds aan het vestigen is. De gezondheidszorg van het land is kwetsbaar en niet in staat om aan alle behoeften van deze mensen te voldoen. Bovendien is het zorgsysteem verzwakt door de COVID-19-pandemie.

Soedan heeft hulp nodig van andere landen en medische actoren bij de opvang en medische opvolging van deze laatste toestroom aan Ethiopische vluchtelingen.